221 / 465
Mükellef Hakkı Olarak Mücbir Sebepler ve Sonuçları
220
porlarıyla ortaya konulması; defter ve belgelerin yandığının itfaiye
raporu, mahkeme tespit kararı ile kanıtlanması; işyerine hırsız gi-
rip defter ve belgelerin çalındığının karakol tutanağı, sigorta tespit
raporu, mahkeme tespiti ve tanık ifadeleri ile ortaya konulması;
defter ve belgelerin ibraz edilememesi halinde söz konusu defter
ve belgelerin daha önce bir inceleme elemanı tarafından alındığı-
nın defter teslim alma tutanağı ile kanıtlanması gibi.
Mücbir sebep nedeniyle cezaya muhatap olmamak bakımından
genel hukuk kuralları gereği mücbir sebep ile cezaya neden olan ey-
lem arasında hukuki güçlü nedensellik bağının tartışmasız biçimde
ortaya konulması gerekir. Aksi taktirde birbiriyle ilgisi bulunmayan
eylem ve mücbir sebebe dayanarak VUK’un 13’üncü maddesi ve
373’üncümaddesindeki korunma hükümlerinden yararlanılamaz. Ör-
neğin; mükellef 01.01.2012-31.03.2012 tarihleri arasında ağır hastalık
nedeniyle hastanede yatarak tedavi görmüş ve 01.04.2012-30.05.2012
tarihleri arasında da doktor raporuyla evinde kesin istirahat etmesi
istenmiş olsun. 01.01.2012-30.05.2012 tarihleri arasındaki mükellefiyet
ilişkin ödevlerini yerine getirmemiş olmaktan dolayı bu mükellefe
herhangi bir cezai işlem uygulanamaz. Söz konusu mükellefin yerine
getiremediği ödevlerine ilişkin süreler VUK’un 15’inci maddesi uya-
rınca uzar. Ancak, söz konusu mükellefin Haziran 2012 dönemine ait
olup, Temmuz 2012’de vermesi gereken KDV beyannamesini süresin-
de vermemiş olmasını, 01.01.2012-30.05.2012 arasındaki mücbir sebep
haline dayandırarak izah edemez ve yapılacak cezalı tarhiyattan kur-
tulamaz.
3. SONUÇ
VUK’un 13’üncü maddesinde düzenlenmiş olan mücbir sebep
halleri vergi mükellefleri, vergi sorumluları ve ceza muhatapları bakı-
mından bir korunma hakkıdır. Bu öyle bir korunma hakkıdır ki, vergi
mükellefine mücbir sebep halini geçerli olduğu dönemde ödevlerini
yerine getirmemekten dolayı gelmesi olası cezalı işlemleri önler ve hak
kayıplarını ortadan kaldırır. Ancak,
“hak kaybı”
denilince; Danıştay ka-
rarlarında ağırlıklı olarak mücbir sebep hallerinin sadece mükelleflerin
ödevlerine yönelik olduğu; mükellef hakkı durumundaki dava açma,