TBB Dergisi 103. Sayı

TBB Dergisi 2012 (103)

Hayrettin YILDIZ

241

iki organ da sürekli olarak belediye başkanının etkisine açıktır. Buna

ilaveten meclisin verdiği kararlar belediye başkanının incelemesinden

geçip onun tarafından imzalanmak zorundadırlar. Kuşkusuz belediye

başkanının toplananların salt çoğunluğuyla alınan bir meclis kararını

onaylamaması durumunda, meclisin üye tamsayısının salt çoğunlu-

ğuyla kararında direnmesi halinde belediye başkanı bu kararı onamak

durumundadır. Ama bu durumda dahi meclis daha yüksek bir çoğun-

lukla aynı kararı vermek zorunda olduğu için, belediye başkanının ve-

tosu

ağırlıklı veto

olmakta ve yine belediye başkanının konumu daha

da güçlenmektedir. Ayrıca belediye başkanı, stratejik planı, bütçeyi,

belediyenin ve belediye personelinin performans ölçütlerini hazırlar,

belediyenin taşınmaz mallarını gelir ve giderlerini idare eder, bütçeyi

uygulayıp belediye personelini atar ve böylece belediye teşkilatını sevk

ve idare eder. Kısacası belediye başkanı, içinde bulunduğu teşkilatın

hiyerarşik lideridir, direktifler verir, yönlendirir, uygular. Görüldüğü

gibi belediye de yüklendiği görevler bakımından belediye başkanı son

derece güçlüdür.

Belediyelerin ilk amacı her ne kadar ilk eden belediye sakinleri-

nin hizmet ihtiyaçlarını karşılamak olsa da, yerel yönetim siyasetten

uzak değildir. Tüm seçilmişler gibi yerel yöneticiler de siyasetçidir-

ler ve üyesi oldukları partinin yönlendirmesine açıktırlar. Özellikle

Türkiye’de bu son derece belirgindir. Dikkat çekmeye çalıştığımız be-

lediyenin partizanca uygulamalara malzeme edilmesi değil daha zi-

yade belli bir partinin üyesi olan belediye başkanının, mecliste kendi

siyasi görüşünden ya da partisinden üyeler çoğunlukta bulundukla-

rında belediye başkanının elinin güçlendiğidir.

Aslında Türkiye’de belediyelerde uygulanan yerel yönetim sis-

temi kâğıt üstünde parlamenter sistemi andırmaktadır, zira belediye

meclisinin yukarıda anlatıldığı şekilde koşulları zor da olsa belediye

başkanını düşürebilme (esasında buna karar veren yerel meclis değil

Danıştay olsa da) imkânı vardır. Ama yukarıda da açıkladığımız ne-

denlerle belediye başkanının gücü yereldeki sistemi fiili bir başkanlık

rejimine dönüştürmektedir. Arıkboğa’ya göre de Türk yerel yöneti-

minde

meclis-başkan modeli

ve bu model içinde de

güçlü başkan modeli

uygulanmaktadır

. Yerelde sistem arayışı, sadece bizi değil idari sis-

İbid., s. 164