280 / 465
TBB Dergisi 2012 (103)
Mutlu KAĞITCIOĞLU
279
Yükseköğretim Kurulu’nca seçilmesi işlemlerinin nihai işlem beklenil-
meksizin tek başlarına veya süresinde olmak koşuluyla nihai işlemden
sonra da idari davaya konu edilebilmeleri mümkün bulunduğu gerek-
çesiyle üniversite rektörlüğü için yapılan ve dava konusu edilen aday
belirleme (seçim) işleminin iptaline karar vermiştir
68
.
Ayrılabilir işlemler, ilk defa idarenin sözleşme hazırlık aşamasın-
daki işlemler yönünden değerlendirilmiştir
69
. Sözleşmenin oluşumu
sürecindeki ihale, izin, ihaleye girişin reddi, ihalenin yapılmaması
kararı, ihalenin feshi kararları gibi tek yanlı işlemler ayrılabilir işlem
kuramı ile dava konusu yapılabilmektedir
70
. Ayrılabilir işlem kavramı,
idarî sözleşmeler üzerinde hukuka uygunluk kontrolünün gerçekleşti-
rilmesini sağladığı için büyük önem taşır
71
.
Danıştay Tüpraş kararında ilgili ihale sürecindeki işlemlerin zin-
cirini oluşturan her işlemin nihai işlemden ayrı, ondan bağımsız bir
hüviyeti ve etkisi olması durumunda, sonuç işlemden ayrılarak ayrı
ayrı dava konusu edilebilmeleri mümkün bulunduğundan, satış işle-
minin bir aşamasını oluşturan dava konusu ihale komisyonu kararı
tek başına iptal davasına konu edilebilecek kesin, yürütülmesi zorunlu
ve dava konusu edilebilir bir işlem olduğundan
”
davaya konu edilen
İhale Komisyonu kararını esastan incelemiştir
72
.
IV. İCRAİ OLMAYAN İŞLEMLER
Bireylerin hukuki durumlarını etkilemeyen, hukuk düzeninde
herhangi bir değişikliğe yol açmayan işlemler için doktrinde
“etkisiz
kararlar
73
”, “icrai olmayan işlemler
74
”, “idari karara benzeyen işlemler”
veya
68
Da. 5D. T. 16.09.1993, E.1992/4035, K. 1993/3177.
69
Sezginer, s.137.
70
Ayrılabilir işlem kuramının sözleşmenin imzalanmasından sonra uygulanıp
uygulanamayacağı yönündeki görüşler için Bkz. Sezginer, s.164 vd.
71
Zehra Odyakmaz, “Genel Olarak İdarenin Sözleşmeleri”,
Gazi Üniversitesi Hukuk
Fakültesi Dergisi,
Ankara 1998, C.2, S.1-2, s.141-169.
72
Da. 10D. T. 26.11.2004, E. 2004/8257, K. 2004/7618.
73
Gözübüyük/Tan, s.310; Turan Yıldırım/Hüseyin Melih Çakır, İdari Yargı Ders
Notları, İstanbul 2012, s.68; Erkut da, icrailik özelliğinin işlemin niteliği bakımın-
dan önem taşıdığını, etkililik özelliğinin ise işlemin üçüncü kişiler üzerinde do-
ğurduğu hukuki sonuçlar açısından değer ifade etmekte ve dolayısıyla daha çok
menfaat koşulunu ilgilendirdiğinden hareketle, icrai ve icrai olmayan işlemler
anlamında ele alınan etkili-etkisiz işlemler terimlerinin kullanılmasını eleştirmek-
tedir. Erkut, İdari İşlemin Kimliği, s.118-119.
74
Gözler, s.282.