276 / 465
TBB Dergisi 2012 (103)
Mutlu KAĞITCIOĞLU
275
olmakla birlikte icrailik kimliğine sahip olmayan idarenin işlemleri de
mevcuttur.
İdari işlemin kesinliği, zincir işlem-ayrılabilir işlem kuramları ile
idarenin iç düzenleyiş işlemleri bakımından önem taşımaktadır. Ayrı-
ca işleme karşı denetim yollarının kaldırılması anlamında da bu kav-
ram kullanılmaktadır
44
.
A. Zincir İşlem
Zincir (halka) işlemler, belirli ve nihai bir sonucu doğurmak ama-
cıyla birbirini takip eden ve tamamlayıcı bir dizi işlemdir
45
.
Tan
, zincir
işlemler başlığı altında bazı işlemlerin yapılabilmeleri birden çok idari
makamın irade açıklaması gerektirebileceği tespitini yapmaktadır
46
.
Zincir işlemin iki temel özelliği bulunmaktadır: İşlemlerin zinci-
rin halkalarında olduğu gibi belli bir sırayla birbirlerini izlemeleri ve
aralarında hukuki bir bağ bulunmasıdır
47
. Ulaşılmak istenen nihai bir
işlem söz konusu olup, nihai işlem diğer işlemlerden baskın nitelik-
tedir. Zincir işlemler arasındaki bu hukuki bağlılık, bu işlemleri seri
işlemlerden ayırmaktadır. Nihai işlem ve kesinlik kavramları, zincir iş-
lemin tamamlanarak iptal davasına konu oluşturabilecek bir duruma
gelmesini anlatmak için kullanılmaktadır. Zincir işlemler arasındaki
hukuki bağ nedeniyle, nihai işlem öncesindeki tüm işlemler bağımsız
olarak iptal davasına konu olmamaktadır. Halka işlemlerdeki hukuka
aykırılıklar, nihai işleme karşı açılacak davada ileri sürülebilecektir.
Danıştay, dava açma süresi bakımından zincir işlemi oluşturan
ön işlemlere göre dava açma süresinin belirlenemeyeceğinden bahis-
le, ilan edilen profesörlük kadrosu için yapılan başvuru üzerine kesin
bir işlem tesis edilmeden profesörlük atamasıyla ilgili olarak idarece
yürütülmesi gereken bir dizi işlem için öngörülen sürelerin davanın
açılmasına ilişkin sürelerin hesaplanmasında dikkate alınmasında hu-
kuka uyarlık bulunmadığına karar vermiştir
48
.
44
Tan, 5917 Sayılı Kanunun Uygulanması, s.110.
45
Erkut, İdari İşlemin Kimliği, s.56.
46
Turgut Tan, İdari İşlemin Geri Alınması, Ankara 1979, s.102.
47
Erkut, İdari İşlemin Kimliği, s.122.
48
Da. 8.D. T. 22.02.2000, E. 1999/4746, K. 2000/1621 sayılı kararının gerekçesi şu şe-
kildedir;
“Bakılan uyuşmazlıkta ise sonunda Rektör onayıyla kesinleşecek bir dizi işlem-
den oluşan zincir işlemlerin yapılması söz konusudur. Zinciri oluşturan sıra işlemlerin