281 / 465
İdari İşlemin İcrailiği
280
“idarenin, idari karar sayılmayan işlemleri
75
”
şeklinde değişik belirlemeler
vardır. Bu işlemleri
Duran
, gösterici işlemler, hazırlayıcı işlemler ve iç
düzen işlemleri olmak üzere üç gruba ayırmaktadır
76
.
Giritli/Bilgen/Ak-
güner/Berk
, bildirici, beyan edici, hazırlayıcı ve iç düzen işlemler olarak
dört gruba ayırmaktadır
77
.
Gözübüyük/Tan
bu işlemleri, görüş belirten
işlemler, danışma işlemleri, hazırlık çalışmaları, uygulama ile ilgili iş-
lemler ve idarenin içyapısı ve işleyişi ile ilgili işlemler olmak üzere beş
grupta sıralamıştır
78
.
Günday
, gösterici işlemler, hazırlık işlemleri ve iç
düzen işlemleri olmak üzere üç grupta
79
,
Yıldırım
, niyet açıklama, gö-
rüş bildirme, tavsiyede bulunma, danışma işlemleri, hazırlık işlemleri
olmak üzere beş grupta incelemektedir
80
.
Erkut
, iç düzen işlemler, ha-
zırlık işlemleri, bilgi verici ve açıklayıcı nitelikteki işlemler, uygulama-
ya ilişkin işlemler, hukuki etkisini yitirmiş işlemler ve idarenin yersiz
işlemleri olmak üzere altı gruba ayırmaktadır
81
.
İdarenin kuruluşu, iç yapısı, iç işleyişi, hizmetin verimliliği ve ka-
litesine ilişkin olarak direktif, sirküler tamim, genelge, tebliğ, yönerge
gibi isimler altında aldığı bir takım kararlar ve tedbirler idarenin iç
düzen işlemleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Direktifler üst makam-
ların astlarına izlenmesi gereken yola ilişkin verdikleri genel bilgiler
niteliği taşımaktadır ve esas olarak iki idari makam arasında iletişim
ve koordinasyonu sağlama ve üstün astın davranışlarını yönlendirme-
si amaçlarına yöneliktir
82
.
Sirküler, soru soranlara yönelik genel cevap niteliği taşıyan ve çe-
şitli yasal düzenlemelerin açıklanması, yorumlanması ve uygulanma-
sına yönelik çıkarılan düzenlemelerdir. İcrailik niteliği taşımamakla
birlikte, yeni hukuk kuralları getiren sirkülerlerin iptal davasına konu
olması mümkündür. Özellikle vergi hukuku uygulamasında bu duru-
ma sıklıkla rastlanmaktadır. Nitekim Danıştay Vergi Dava Daireleri
Kurulu bir kararında Maliye Bakanlığına sirküler yayımlama konu-
sunda verilen yetkinin amacının, mükelleflerin vergi durumları ve
75
Duran, s.398-399.
76
Duran, s.398-399.
77
Giritli/Bilgen/Akgüner/Berk, s.812.
78
Gözübüyük/Tan, s.310 vd.
79
Günday, s.124.
80
Yıldırım, s.66.
81
Erkut, İdari İşlemin Kimliği, s.133-149.
82
Erkut, İdari İşlemin Kimliği, s.136.