75 / 465
İbraz Edilen Çekle İlgili Olarak Karşılıksızdır İşlemi Yapılması Halinde ...
74
zamanaşımı öngörmüştür. Ancak bu zamanaşımı süreleri tüm idari
yaptırımları kapsayacak şekilde düzenlenmemiştir. Her iki zamanaşı-
mı süresi de esas olarak idari para cezası esas alınmak suretiyle, idari
para cezasının miktarı dikkate alınarak düzenlenmiştir.
Kabahatler Kanunu’nun 16. maddesinde, kabahatler karşılığında
uygulanacak olan idarî yaptırımlar, idarî para cezası ve idarî tedbirler
olarak düzenlenmiştir. İdarî tedbirler ise,
“mülkiyetin kamuya geçirilme-
si”
ve ilgili kanunlarda yer alan
“diğer tedbirler”
olarak belirlenmiştir.
Zamanaşımı süresi olarak idari tedbirlerden sadece mülkiyetin kamu-
ya geçirilmesi için zamanaşımı süresi öngörülmüştür. Buna göre,
“di-
ğer idari tedbirler”
bakımından mevzuatımızda bir zamanaşımı süresi
bulunmamaktadır. Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı da bu
diğer idari tedbirler kapsamına giren bir yaptırım olduğundan her
hangi bir zamanaşımı uygulanması mümkün görülmemektedir.
Kanımızca, bu konuda mevzuatımız da bir eksiklik bulunmakta-
dır. Bu konuda Çek Kanunu’na zamanaşımına ilişkin özel bir hüküm
konulması düşünülebilirse de, Kabahatler Kanunu’nun zamanaşımına
ilişkin hükümlerine diğer idari yaptırımlar bakımından genel bir za-
manaşımı süresi konulması daha uygun bir çözüm olacaktır.
11. Yasağın Kalkması
Yeni düzenlemeye göre, çek düzenleme ve çek hesabı açma ya-
sağının kalkması üç durumda mümkündür. Birincisi etkin pişmanlık,
ikincisi hamilin talebinden vazgeçmesi ve son olarak on yıllık sürenin
dolmasıdır. Esasen bu yasağın kalkmasına ilişkin düzenlemeler kişi-
yi çek borcunu ödemeye zorlamak amacı da taşımaktadır. Nitekim,
5941 sayılı Kanun, 3167 sayılı Kanun’un düzenlemesine paralel olarak,
yaptırım kararının
“her bir çekle ilgili olarak”
ayrı ayrı verilmesini kabul
etmiştir
86
.
86
“Buna göre, çeklerin aynı anda veya aynı kararın zaman içinde uygulanması çer-
çevesinde düzenlenmesi yahut aynı hukuki ilişki nedeniyle verilmiş olması önem
taşımayacak; karşılıksız her çek yaprağı ayrı bir suçun konusunu oluşturacaktır.”
REİSOĞLU, s. 372. Yasak kararı karşılıksızdır işlemine tabi tutulan her bir çek-
le ilgili olarak ayrı ayrı verilecektir. Bu şekilde bu yasak aynı zamanda, borcun
ödenmesini sağlamaya yönelik bir zorlama enstrümanı olarak görev yapacaktır.
ÖZGENÇ, Çek Kanunu, s. 86.