71 / 465
İbraz Edilen Çekle İlgili Olarak Karşılıksızdır İşlemi Yapılması Halinde ...
70
6. Çek Düzenlemek Suretiyle Başka Bir Suçun İşlenmesi
Burada ele alınması gereken diğer bir konuda karşılıksızdır iş-
lemine tâbi tutulan çekin düzenlenmesi suretiyle bir suçun işlenme-
si durumunda nasıl bir işlem yapılacağıdır. 5326 sayılı Kabahatler
Kanunu’nun genel hükümlerden
78
birisi olan
“İçtima”
başlıklı 15. mad-
desinin birinci fıkrasına göre, bir fiil hem kabahat hem de suç olarak
tanımlanmış ise, sadece suçtan dolayı yaptırım uygulanabilecektir.
Ancak, suçtan dolayı yaptırım uygulanamayan hallerde kabahat do-
layısıyla yaptırım uygulanabilmesi mümkündür. Ancak, 6273 sayılı
Kanun’la Kabahatler Kanunu’nun bu genel hükmünden ayrılarak çek-
ler bakımından özel bir düzenlemeye gidilmiştir.
TBMM Genel Kurulu’nda Tasarı üzerindeki görüşmeler devam
ederken Kanun’un 5. maddesinin birinci fıkrasına bir önergeyle ek-
lenen hükme göre, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı,
karşılıksızdır işlemine tâbi tutulan çekin düzenlenmesi suretiyle do-
landırıcılık, belgede sahtecilik veya başka bir suçun işlenmesi halinde
de verilecektir.
Kanımızca bu düzenlemenin iki amacı bulunmaktadır. Birincisi,
kanunkoyucunun karşılıksız çek keşide etme fiilinin bazı durumlarda
başka suçlarla birlikte işlenebileceğine ve bu durumda gerçek içtima
hükümlerinin uygulanacağına vurgu yapma isteği
79
; ikincisi ise yuka-
rıda bahsettiğimiz Kabahatler Kanunu’nun içtimaya ilişkin hükmü ne-
deniyle, karşılıksız işlemine tâbi tutulan çekin düzenlenmesi suretiyle
78
Kabahatler Kanunun 3. maddesine göre, bu Kanunun kanun yolu hariç diğer genel
hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını
gerektiren bütün fiiller hakkında uygulanacaktır.
79
“
Önemle ifade edelim ki, karşılıksız çek düzenleme fiili dolandırıcılık suçunun oluşumuna
sebebiyet verebilir. Örnek, kişi başkasına ait çek defterini hukuka aykırı bir yolla ele geçi-
rerek, çek yaprakları üzerinde ismi yazılı kişi olduğu izlenimi uyandıracak şekilde düzen-
lediği çeklerle, mal ve hizmet satın alması halinde;
a) çek defterini ele geçirmek yöntemi itibarıyla hırsızlık (TCK, m. 141 vd.) veya yağma
(TCK m. 148 vd.)
vererek”
b) başkasına ait çek defterlerinden çek yaprakları üzerinde ismi yazılı kişi olduğu izlenimi
uyandırarak çek düzenlemek suretiyle, resmi belgede sahtecilik (TCK, m. 210 delaletiyle m.
204)
c) bu suretle başkasını aldatarak haksız menfaat elde etmek dolayısıyla dolandırıcılık (TCK,
m. 157 vd.)
suçlarının işlendiğini kabul etmek ve bütün bu suçlardan dolayı gerçek içtima hükümlerine
göre cezalandırılmak gerekir (TCK, m. 212).”
ÖZGENÇ, Çek Kanunu, s. 78.