TBB Dergisi 104. Sayı

263 / 441

Parlamenter Sistem ve Türkiye Açısından Bir Değerlendirme 262
lanmaya muhtaç olduğu gibi, hükümet istikrarsızlığı ile siyasi istikrar
arasında doğrudan bir ilişki olduğunu gösteren ampirik bir çalışma da
mevcut değildir. Aksine, Türkiye’de, ister koalisyon ister tek parti ikti-
darı yoluyla hükümet istikrarının sağlandığı dönemlerde buna paralel
bir siyasi istikrar ortamı oluşmadığı gözlenmektedir.
Öte yandan 1982 Anayasası’nın yürütmeyi güçlendirme tercihini
cumhurbaşkanından yana kullanması ise saf parlamenter sistemden
bir sapma olmuş ve bu tercih pek çok soruna zemin hazırlamıştır. Kimi
yazarlarca isabetli şekilde “rejim muhafızlığı”, “sistem bekçiliği”63 ola-
rak nitelendirilen bir konuma sahip olan cumhurbaşkanının özellikle
parlamento çoğunluğu ile farklı eğilimlere sahip olması veya daha da
önemlisi “rejime” yönelik bir tehdit algılaması halinde rejimi koruma
kaygısı (refleksi) ile hareket ederek önemli sorun ve krizlere yol açması
kaçınılmazdır. İlginç olansa parlamenter sistemden sapılarak yapılan
düzenlemelerin ortaya çıkardığı bu sorunların sorumlusu olarak yine
parlamenter sistemin görülmesi ve bunun hükümet değişikliği için bir
argüman olarak ileri sürülmesidir. Kanımızca Türkiye’de hükümet
sisteminden kaynaklandığı düşünülen sorunlar parlamenter sistemin
“doğasından” değil aksine doğasına aykırı düzenlemelerin tercih edil-
mesinden kaynaklanmaktadır.
KAYNAKLAR
ARISTOTELES, Politika, (Çeviren: Mete Tunçay), 3. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul
1990.
ARON, Raymond,Sosyolojik Düşüncenin Evreleri, (Çeviri: Korkmaz Alemdar), 2. Ba-
sım, Bilgi Yayınevi, Ankara 1989.
BİLİR, Faruk,“Yeni Anayasada Yasama Yürütme İlişkileri”, Ankara Strateji
Enstitüsü
sada-yasama-yurutme-iliskileri/, (23.12.2012)
CAM(P)BELL, Peter,“Avrupa’da Parlâmenter Hükümetin Bazı Yönleri”, (Çeviri: Ergun
Özbudun), Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl 1963, Cilt 20, Sayı
1-4, s. 79-90.
DURAN, Lütfü,Türkiye Yönetiminde Karmaşa, Çağdaş Yayınları, İstanbul 1988.
63 Sevinç, s. 121.