TBB Dergisi 104. Sayı

Özel Yasama Yöntemi Olarak Temel Kanun

266

1. Temel Kanun Uygulamasının Kavramsal Çerçevesi

Toplumsal ihtiyaçların hızla artması ve değişmesi, yasama faa-

liyetlerinin daha hızlı ve etkin bir biçimde yürütülmesi gerekliliğini

beraberinde getirmektedir. Yasama faaliyetlerinin daha hızlı ve etkin

bir biçimde yürütülmesi gerekliliği muhtelif nedenlerden kaynaklana-

bilmektedir. Bunun başlıca nedenlerini BEYME;

• Vatandaşların beklentilerinin ve buna bağlı olarak da parlamen-

terlerin sorumluluklarının artması,

• Kanun yapılması yönündeki taleplerin/gerekliliğin azalmasına

rağmen Devletin faaliyet gösterdiği alanların artması,

• Politik konuların hukukileşmesine bağlı olarak parlamenter üze-

rinde bu konuların karşılanmasına yönelik baskı oluşması,

• Kısa süre yürürlükte kalan kanunların varlığı,

• Küreselleşen ve Avrupalılaşan normlar,

şeklinde sıralamaktadır

Yasama faaliyetlerin daha hızlı ve etkin bir biçimde yürütülmesi,

ülkemiz açısından da bir zarurettir. Bu ihtiyacın son yıllarda özellikle

Avrupa Birliği üyeliği sürecinde hâlihazırda gerçekleştirilen ve halen

gerçekleştirilmesi gereken yapısal dönüşümlerden kaynaklandığını

söyleyebiliriz. Birçok tasarı ve teklifin gerekçesinde, yapılan düzenle-

melerin veya değişikliklerin amacının iç hukukumuzun Avrupa Birliği

müktesebatına uyumlu hale getirilmesi olduğu bunun göstergesidir.

Bu bağlamda söz konusu yapısal dönüşümlerin daha hızlı ve etkin bir

biçimde gerçekleştirilmesi amacıyla özel yasama yöntemi olarak temel

kanun uygulaması parlamento hukukumuza kazandırılmıştır. Aradan

geçen on beş yıllık zaman diliminde işlerlik kazandırabilmesi amacıyla

hayli değişiklik yapılmıştır.

Temel kanun hakkındaki açıklamalarımıza geçmeden önce kavram

karmaşasına neden olan bazı hususların izahı konunun açıklığa ka-

vuşturulması açısından faydalı olacaktır. Bunlardan biri temel kanun

ile kod kanun kavramları arasında ortaya çıkan kavram kargaşasıdır.

Klaus von BEYME, Parliamentary Democracy (Democratization, Destabilization,

Reconsolidation, 1789-1999), Macmıllan Press Ltd., Londra, 2000, s.95.