TBB Dergisi 104. Sayı

Anayasa Mahkemesi’nin Vergi ve Benzeri Mali Yükümlülüklere İlişkin Kararlarında ...

316

1. İptal Talebinin Reddi Yönündeki Karar

a. Anayasa’ya Aykırılığı İddia Edilen Hüküm

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun

3239 sayılı Kanunla

değişik 89. maddesinde yer alan,

“katılma paylarına karşı dava açılabil-

mesi için, katılma paylarının yarısının önceden belediyelere ödenmesi ge-

rekir”

biçimindeki iptali istenilen hükümle getirilmiş bulunan dava

şartının, katılma payı nedeniyle belediye aleyhine dava açmak iste-

yen ve fakat mali gücü bu şartı yerine getirmeye müsait olmayanlar

yönünden hak arama özgürlüğünü Anayasa’nın sözüne ve özüne

aykırı düşecek biçimde sınırladığı, öte yandan; getirilmiş bulunan bu

dava şartının ağırlığı, idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı

yargı yolunun açıklığını kabul ve ilan eden Anayasa’nın 125. mad-

desinin işletilmesine engel teşkil edeceği ve dolayısıyla bu işlemlerin

yargı denetiminden uzaklaştırılması sonucunu doğuracağı ileri sü-

rülmüştür.

b. Kararın İlgili Kısmı

Anayasa’ya aykırılık iddiasını inceleyen AYM’nin kararı şu şekil-

de olmuştur:

“İtiraz konusu madde bendi, hak arama hürriyetini ortadan kaldırma-

makta, sadece bu hürriyetin kullanılabilmesi için katılma paylarının yarısının

önceden belediyelere ödenmesini bir ön şart olarak belirlemektedir. Hak ara-

ma hürriyetine böyle bir sınırlama getirme zarureti, kamu yararını korumak

endişesinden kaynaklanmıştır. … hızlı kentleşme, yerleşim merkezlerinin

yeniden düzenlenmesini; pek çok sosyal ihtiyaç yönünden gerekli kılmıştır.

Katılma paylarının hatalı hesaplanmış olması her zaman mümkün olabilir.

Ancak bu gerekçeye dayalı olarak dava açma; hiçbir sınırlamaya tabi tutul-

madan öne sürülmesi imkanının verilmesi, bakılacak dava sayısını son derece

arttıracağı gibi, katılma paylarının ödenmesini dava sonuçlanıncaya kadar

geciktireceği için, belediyeleri finansman güçlüğü içine sokarak, başlamış pro-

jelerin tamamlanmasını da imkansız kılar. Böyle bir durumun kamu yararı

açısından yaratacağı ciddi sakıncalar, izahı gerektirmeyecek kadar açıktır. Bir

kanunla getirilen ve benzer durumdaki mülk sahiplerine objektif bir şekilde

29.05.1981 tarih ve 17354 sayılı RG’de yayımlanmıştır.