385 / 441
Yargıtay Kararları
384
321. maddesinde ise;
“Yargıtay, aleyhine itiraz olunan hükmü han-
gi cihetten kanuna muhalif görmüşse o cihetten bozar, hükmün bozulmasına
sebep olan kanuna muhalefet keyfiyeti, bu hükme esas olarak tespit edilen va-
kıalarda olmuş ise bu muameleler dahi aynı zamanda bozulur”
hükmü yer
almaktadır.
Bu maddelere göre, Yargıtay temyiz nedenleriyle bağlı olmak-
sızın, temyiz dilekçesinde ileri sürülsün veya sürülmesin son karara
etkili olan tüm yasaya aykırılıkları kendiliğinden inceleyip hükmü
bozabilir. Yargıtay’ca yapılacak denetimde, mevcut kanıtların yerel
mahkemece yanlış değerlendirildiği ve bu nedenle somut olaya ilişkin
hukuki nitelemenin yanlış yapıldığı sonucuna varılırsa, karar esastan
bozulmakla birlikte, uygulanması gereken hukuki kurallar da göste-
rilecektir. Lehe temyiz davasında ise, suç niteliğinin belirlenmesinde
yanılgıya düşüldüğü belirlenirse, cezanın tür ve miktarı yönünden
önceki hükümle belirlenmiş olan cezadan daha ağır olamayacağı ko-
şulu ile yasaya aykırı olan hükmün bozulmasına karar verilecek, suç
niteliği dışındaki sair hallerde ise eleştiri ile yetinilerek, aleyhe temyiz
olmadığı vurgulanmak suretiyle hüküm onanacaktır.
Olağan yasa yolları olan itiraz ve temyize ilişkin hükümlerden
sonra, uyuşmazlığın çözümü için olağanüstü bir yasa yolu olan yasa
yararına bozma kurumunun uygulanma koşulları ile sonuçlarının da
belirlenmesinde zorunluluk bulunmaktadır.
Öğretide “
olağanüstü temyiz
” 23.03.2005 gün ve 5320 sayılı Ceza
Muhakemeleri Yasasının Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Ya-
sanın 18. maddesi ile yürürlükten kaldırılan 1412 sayılı CYUY’nda
“
yazılı emir
” olarak adlandırılan bu olağanüstü yasa yolu, 5271 sayılı
CYY’nın 309 ve 310. maddelerinde “
kanun yararına bozma
” olarak yeni-
den düzenlenmiştir.
5271 sayılı Yasanın 309. maddesi uyarınca, hâkim veya mahkeme-
ce verilip istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşen
karar veya hükümlerde, maddi hukuka veya yargılama hukukuna iliş-
kin hukuka aykırılık bulunduğunu öğrenen Adalet Bakanlığı, o karar
veya hükmün Yargıtay’ca bozulması istemini, yasal nedenlerini açık-
layarak Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına yazılı olarak bildirecek-
tir. Bunun üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı da hükmün veya
kararın bozulması istemini içeren yazısına bu nedenleri aynen yazarak