59 / 441
6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Hükümleri Çerçevesinde Ölümün Hizmet Sözleşmesine ...
58
küm ifade etmektedir. Bu itibarla gaiplik kararı verilmeden önce işve-
ren mazeretsiz devamsızlık gibi bir nedenle hizmet sözleşmesini sona
erdirmiş olsa dahi, gaiplik kararının alınmasıyla ölüme ilişkin hukuki
sonuçlar uygulanır.
4
Zira mahkeme tarafından verilen gaiplik kararı
geçmişe etkili olup, ölüm tehlikesinin gerçekleştiği veya son haber ta-
rihinden itibaren hüküm ifade etmektedir (TMK, 35/son).
Öğretide hakkında gaiplik kararı verilen bir işçinin, daha sonra-
dan çıkıp gelmesi halinde hangi hukuki sonuçların uygulanacağı ko-
nusunda çeşitli görüşler ileri sürülmüştür. Zira bir görüşe göre, bu du-
rumda gaiplik karinesi hükmünü yitirir, sözleşme ölüm yoluyla sona
ermemiş kabul edilir ve işveren sözleşmeyi haklı nedenle derhal fesih
yoluyla sona erdirme hakkına sahip olur.
5
Buna karşılık öğretideki
bir başka görüşe göre, ölüm veya gaiplik karinesiyle birlikte hizmet
sözleşmesi kendiliğinden sona erer. Bu nedenle sözleşmenin yeniden
canlanması söz konusu olamaz. Bu durumda işveren isterse yeni bir
hizmet sözleşmesi yapmak suretiyle işçiyi yeniden işe alabilir.
6
İşçinin ölümü nedeniyle hizmet sözleşmesi sona erdiğinde, işçinin
kanundan ve sözleşmeden doğan bütün talep hakları mirasçılarına ge-
çer.
7
Buna karşılık sözleşmenin sona ermesi nedeniyle işverenin herhan-
gi bir tazminat hakkı doğmayacağı
8
gibi, işçinin iş görme borcunun mi-
rasçılarına geçmesi de söz konusu değildir.
9
Bunu öngören sözleşmeler
hukuken geçersizdir.
10
Zira hizmet sözleşmesi işçinin kişiliği göz önüne
alınarak yapılan bir sözleşmedir
11
ve işçi işini bizzat ifa ile yükümlüdür
(TBK 395). Buna karşılık belirtmek gerekir ki, işveren ölen işçinin yerine
4
Mollamahmutoğlu/Astarlı, s. 713. Yürekli, s. 132.
5
Akyiğit, s. 34.
6
Yürekli, s. 132.
7
Esener, Turhan; İş Hukuku, Ankara 1978, s. 215. Sümer, Haluk Hadi; İş Hukuku,
Konya 2006, s. 92. Akı, Erol/İzveren, Adil; İş Hukuku, İzmir 1998, s. 284. Molla-
mahmutoğlu/Astarlı, s. 713.
8
Dönmez, Kazım Yücel; İş Hukukunda Tazminatlar, Ankara 1998, s. 35. İşçinin
ölümü sebebiyle iş sözleşmesi sona erdiğinde, bu nedenle doğan bütün zararlara
işveren katlanmak durumundadır, bu konuda işçinin mirasçılarından herhangi
bir talepte bulunması söz konusu değildir.: Tunçomağ, Kenan; İş Hukuku, Genel
Kavramlar, Hizmet Sözleşmesi, İstanbul 1981, s. 319. Kaplan, Emine Tuncay; İşve-
renin Fesih Hakkı, Ankara 1987, s. 9.
9
Mollamahmutoğlu/Astarlı, s. 713. Aktay, Nizamettin/Arıcı, Kadir/Senyen Kap-
lan, E. Tuncay, İş Hukuku, Gazi Kitabevi, 5. Baskı, Ankara 2012, s. 159. Yürekli, s.
130. Akyiğit, s. 33.
10
Yürekli, s. 130. Akyiğit, s. 33.
11
Senyen/Kaplan(Aktay/Arıcı/Senyen/Kaplan), s. 159. Akyiğit, s. 34.