TBB Dergisi 104. Sayı

Bireysel Emeklilik Sistemine Yönelik Değişikliklerin Eleştirisi

GİRİŞ

Ülkemizde, 2000’li yılların başında sosyal güvenlik sisteminin

yeniden yapılandırılması sürecinin bir parçası olarak çok basamaklı

emeklilik sisteminin kurulması için kamu sosyal güvenlik sistemine

tamamlayıcı nitelikte ve gönüllü katılıma dayalı şekilde işleyen

“Birey-

sel Emeklilik Sistemi”

(BES) kurulmuştur. 4632 sayılı

“Bireysel Emeklilik

Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu”

ile kurulan bu sistem 07.10.2001

tarihinden itibaren uygulamaya girmiştir.

Sistemin kuruluş gerekçesi

emeklilik döneminde kamu sosyal

güvenlik sistemi tarafından sağlanan ödemelere ek (tamamlayıcı ma-

hiyette) gelir sağlamayı amaçlayan bireylere güvenli ve sistemli bir ta-

sarruf ve yatırım mekanizması sunmak ve aynı zamanda uzun vadeli

özel tasarrufların artırılması üzerinden olumlu ekonomik kazanım-

larla topluma yarar sağlamak şeklinde ifade edilmiştir. Bu çerçevede,

BES birey ve toplum dengesi üzerine inşa edilmiştir.

Çok basamaklı emeklilik sistemlerinde üçüncü basamağı birey-

lerin emekliliğe yönelik gönüllü katkılarından oluşan ve tamamıyla

bireysel hesaplarda takip edilen fonlu sistem teşkil etmektedir. Ülke-

mizde de ihtiyaç duyulan ve eksikliği hissedilen bu sistemin kurul-

ması amacıyla 4632 sayılı Kanunla kamu sosyal güvenlik sistemine

tamamlayıcı nitelikteki BES kapsamında bireylerin emekliliğe yönelik

gönüllü tasarruflarını düzenleyen bireysel emeklilik hesaplarına daya-

lı fonlu bir sistemin oluşturulması öngörülmüştür.

BES’in bireysel tasarruf ve yatırıma yönelik katkılarının yanı sıra

topluma yönelik önemli etkileri de bulunmaktadır. Genel olarak,

emeklilik fonlarının uzun vadeli yapısı, fon miktarının büyüklüğü ve

kurumsal yatırımcı kimliği ile sermaye piyasalarındaki etkinliği bu

ülkelerin ekonomik gelişmelerinin ana nedenlerinden birisini oluştur-

maktadır. Bu yönüyle BES kapsamında ülkemizde emekliliğe yönelik

tasarrufların malî sektör içerinde ülke ekonomisinin hizmetine sunul-

ması amaçlanmaktadır.

07.04.2001 tarihli ve 24366 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

Kanun gerekçesi için bkzn;

TBMM/d21/c056/tbmm21056063ss0580.pdf