TBB Dergisi 104. Sayı

Bireysel Emeklilik Sistemine Yönelik Değişikliklerin Eleştirisi

kurulmasının tasarlandığı yönünde somut açıklamalar yapılmıştır.

Konuya ilişkin olarak hazırlanan kanun tasarının

genel gerekçesinde

de mevcut sistemin yerine sistemdeki katılımcıların doğrudan devlet

katkısı yöntemi ile daha etkin şekilde teşvik edilmesinin hedeflendi-

ği belirtilmiştir. Bu kapsamda, vergi indirimine dayalı olarak çalışan

mevcut sistem yerine yeni sistemde tüm katılımcılara devletin katkı

sağlanması öngörülerek vergi mükellefi olsun ya da olmasın BES’e gi-

ren herkesin devlet tarafından eşit oranda teşvik edilmesinin amaç-

landığı duyurulmuştur. Bu doğrultuda, yeni sistem kapsamında vergi

indirimi uygulamasından vazgeçilerek katılımcıların bireysel emekli-

lik hesabına yaptıkları katkının yıllık brüt asgari ücretin yüzde 25’i ile

sınırlı olan tutarı kadar bir devlet katkısı yapılması öngörülmektedir.

Çalışmamızda, BES’e yönelik yeni teşvik sisteminin temel unsuru-

nu oluşturan devlet katkısı modelinin Anayasal dayanakları üzerinde

durulacaktır. Bu kapsamda, bir yandan vergi gelirleriyle finanse edile-

cek söz konusu modelin

“bireysel”

varlık artışına odaklı yapısının yasa-

ma tasarrufunun amaç unsuru olarak zorunlu ayağını teşkil eden

“kamu

yararı”

na uygunluğu araştırılacaktır. Diğer yandan kişisel tasarrufların

artırılması için bireysel emeklilik sistemine yapılması öngörülen dev-

let katkısının Anayasanın 73’üncü maddesinde belirtilen nitelikte vergi

gelirleriyle karşılanabilecek bir kamu gideri sayılıp sayılamayacağı ve

dolayısıyla da finansman yöntemi olarak mali egemenliğe dayalı ver-

gilendirme imkanına kaynak teşkil edip edemeyeceği Anayasa Mahke-

mesinin konuya ilişkin emsal kararları ve ülkemizin sosyal ve ekonomik

yapısına ilişkin istatistiki verileri ışığında ele alınacaktır.

1. MALİ EGEMENLİK VE VERGİLENDİRME YETKİSİNİN

KAMU YARARI VE KAMU GİDERİ KAVRAMLARI

KAPSAMINDA SINIRLARI

1.1. MALİ EGEMENLİK VE VERGİLENDİRME YETKİSİ

Vergi ilişkisi kamu hukuku alanında yer alan ve tarafların irade

ve statü itibariyle asimetrik konumda bulunduğu bir zeminde cereyan

eder. Temelinde cebrilik bulunan ve toplumu oluşturan tüm bireylere

geliyor