TBB Dergisi 104. Sayı

Bireysel Emeklilik Sistemine Yönelik Değişikliklerin Eleştirisi

kamu giderlerini finanse edebilmesi için ihtiyaç duyduğu kaynakları

özel kesimden aktarabilesi için mali egemenliğini kullanabilir. Kamu

gelirlerinden harcama yapılabilmesi, ancak kamu hizmetinin görülme-

si ve kamu yararının sağlanması için mümkün olabilir. Bunların olma-

dığı yerde kamu gideri düşünülemez. Kamu gideri niteliği taşımayan

bir harcama devlet eliyle gerçekleştirilse bile bu nitelikteki harcama

için vergilendirme yetkisinin kullanılması meşru kabul edilemez.

Mali egemenlik, vergilendirme yetkisinin sınırları ve kamu gideri

arasındaki bu ilişki Anayasa Mahkemesi kararlarında da ortaya ko-

nulmuştur. Anayasa Mahkemesi tarafında 1961 Anayasası döneminde

verilen iki ayrı kararda, siyasî partilere Devletçe Hazineden yardım

edilmesi konusundaki düzenlemeler bu ilişki perspektifinden değer-

lendirilerek karara bağlanmıştır. Verilen kararlardan birinde, kamu

hizmeti ve kamu yararı ekseninde yer almayan bir devlet harcaması-

nın Anayasanın vergi ödevini düzenleyen hükmündeki

“kamu gideri”

kavramı karşılığını bulamayacağından bu nitelikteki harcamanın ver-

gilendirme yetkisi yönünden dayanaktan yoksun olduğu ifade edil-

miştir.

1.2. KAMU GİDERİ KAVRAMININ TEMEL UNSURU

OLARAK KAMU YARARI

1.2.1. Kamu Yararı

Kamu yararı ya da eski deyimle amme menfaati, topluma, bir

bütün olarak devlete ait ve gerçekleştirilmesi toplum yararına olan

hizmetlerin sağlandığı menfaattir.

Kamu yararı, kamu yönetiminin

eylem ve işlemlerinde yöneldiği ve toplumun bir kesiminin ya da tü-

münün yararını kollamaya dönük, temel ve genel hedef olarak da ni-

telendirilmektedir.

Kamu yararı çok işlevli bir kavram olmanın yanı sıra soyut ve

sübjektif bir nitelik taşır. Bu kavram, devletin doğrulamasını yapmak,

AYMK, 02/02/1971, E. 1970/12, K. 1971/13, 09.07.1971 tarihli ve 13890 sayılı

Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

Hüseyin Özcan, Ansiklopedik Hukuk Sözlügü, 7. Baskı,

İstanbul:Alfa,

1993, s.

416.

Turgay Ergun, Ömer Bozkurt ve Seriye Sezen, Kamu Yönetimi Sözlügü, Yayın no:

283,

, 1998, s. 133.