95 / 441
Bireysel Emeklilik Sistemine Yönelik Değişikliklerin Eleştirisi
94
a) On yıl süreyle prim, aidat veya katkı payı ödemeden ayrılanlara
yapılan ödemeler,
b) On yıl süreyle katkı payı ödemiş olmakla birlikte bireysel emek-
lilik sisteminden emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlar ile diğer san-
dık ve sigortalardan on yıl süreyle prim veya aidat ödeyenlere ve ve-
fat, malûliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan
ödemeler,
c) Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile
bu sistemden vefat, malûliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ay-
rılanlara yapılan ödemeler menkul sermaye iradıdır.
Düzenleme kapsamında anapara(semaye)-irat ayrımı yapılmaksı-
zın katılımcılara ya da hak sahiplerine yapılan ödemelerin tamamının
menkul sermaye iradı olarak tanımlanmış olması uygulamada tered-
düt ve uyuşmazlılara neden olmaktadır.
44
2.1.3.2. İstisna Uygulaması
GVK’nın menkul sermaye iratlarında istisnaları düzenleyen 22’nci
maddesinin ilk fıkrasında BES kapsamında katılımcılara yapılan öde-
melere ilişkin bir hükmü yer verilmiştir. Buna göre,
• Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile bu
sistemden vefat, malûliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ay-
rılanlara yapılan ödemelerin % 25’i,
• Türkiye’de kâin ve merkezi Türkiye’de bulunan diğer sigorta şir-
ketlerinden on yıl süreyle prim ödeyenler ile vefat, malûliyet veya
tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin %
10’u,
• Tek primli yıllık gelir sigortalarından yapılan ödemelerin tamamı
gelir vergisinden müstesnadır. İstisna edilen tutar üzerinden
GVK’nın 94 üncü maddenin birinci fıkrasının (15) numaralı bendine
göre tevkifat yapılmaz.
44
Detaylı bilgi için bknz; Tahir Erdem,
“Bireysel Emeklilik Stopajına İlişkin Önemli Bir
Yargı Kararı”
, Lebib Yalkın, S: 89, Mayıs 2011.