TBB Dergisi 104. Sayı

TBB Dergisi 2013 (104)

Tahir ERDEM

2.1.3.3. Tevkifat Uygulaması

GVK’nın gelirin toplanması kuralına istisna teşkil eden

“toplama

yapılmayan haller”

i düzenleyen 86’ncı maddesi uyarınca tammükellefi-

yette; GVK’nın 75 inci maddesinin (15) numaralı bendinde yazılı men-

kul sermaye iratları yani bireysel emeklilik sisteminden yapılan öde-

me tutarları ile dar mükellefiyette, tamamı Türkiye’de tevkif suretiyle

vergilendirilmiş olan menkul sermaye iratları için yıllık beyanname

verilmez, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde bu gelirler

beyannameye dahil edilmez. Dolayısıyla, BES kapsamında ayrılma ya

da emeklilik nedeniyle katılımcı veya haksahiplerine yapılan ödeme-

ler nedeniyle yıllık beyanname verilmeyecek, diğer gelirler için beyan-

name verilmesi halinde bu gelirler beyannameye dahil edilmeyecektir.

Bu gelirler açısından GVK’nın 94’üncümaddesi kapsamında öngö-

rülen tevkifat (vergi kesintisi) nihai vergileme niteliğindedir. GVK’nın

94/15’inci maddesi uyarınca;

a) On yıl süreyle prim, aidat veya katkı payı ödemeden ayrılanlara

yapılan ödemeler üzerinden %15,

b) On yıl süreyle katkı payı ödemiş olmakla birlikte bireysel emek-

lilik sisteminden emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlara yapılan

ödemelerden %10, diğer sandık ve sigortalardan on yıl süreyle prim

veya aidat ödeyenlere ve vefat, malûliyet veya tasfiye gibi zorunlu ne-

denlerle ayrılanlara yapılan ödemeler üzerinden (istisna tutarı dikkate

alınarak) %9,

c) Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile

bu sistemden vefat, malûliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ay-

rılanlara yapılan ödemeler üzerinden

(istisna tutarı dikkate alınarak)

%3.75,

oranında vergi tevkifatı yapılır.

Kesinti matrahının ödemelerin tamamını değil sadece irat kısmını teşkil ettiği

yönündeki görüşümüz için bknz; Tahir Erdem,

“Bireysel Emeklilik Stopajına İlişkin

Önemli Bir Yargı Kararı”

, Lebib Yalkın, S: 89, Mayıs 2011.

2009/14592 sayılı B.K.K. uyarınca belirlenen oranlardan GVK’nın 22’nci mad-

desindeki istisna düşülerek yapılması gereken kesinti oranlarına yer verilmiştir;

2009/14592 sayılı B.K.K. 03.02.2009 tarihli ve 27130 sayılı Resmi Gazete’de yayım-

lanmıştır.