90 / 441
TBB Dergisi 2013 (104)
Tahir ERDEM
89
maddesinde sözü edilen Devlet bütçesinin kaynağını oluşturduğu için dola-
yısiyle bu paralardan yardım adı veya başka adlar altında karşılıksız ödeme-
lerde bulunulması sonucunu doğurur. Anayasa’nın vergi ödevini koyan 61.
maddesi, herkesin kamu giderlerini karşılamak üzere malî gücüne göre vergi
ödemekle yükümlü olduğunu hükme bağlamıştır. Demek ki Anayasa’nın 61.
maddesine dayanılarak kanunlarla konulmuş malî yükümlerden elde edilen
paraların ancak kamu giderlerinin karşılanması yolunda kullanılması dü-
şünülebilir. Böyle olduğuna göre sorunun çözülebilmesi için siyasî partilere
Devletçe ödenecek yardım paralarının kamu giderleri arasında yer alıp ala-
mıyacağının araştırılması zorunludur. Bu zorunluk önce ve özellikle siyasî
partilerin ve gördükleri işlerin niteliği üzerinde durulmasını gerekli kılar.
40
Çünkü siyasî partilerin kamu hizmeti gören birer kamu kurumu olduğu, hiç
değilse kamu yararına çalıştıkları saptanıp kabul edilmedikçe bunlara Devlet-
çe yardımda bulunulabilmesi düşünülemez.”
“Bir siyasî partinin toplum ve Devlet düzenini, kamu faaliyetlerini be-
lirli görüşlerin doğrultusunda yönetmesi, denetlemesi ve etkilemesi kamu
hizmeti niteliğini taşır. Ancak bu hizmetin yerine getirilmesi o siyasî parti
mensuplarının Türkiye Büyük Millet Meclisine, Hükümete ve mahallî idare-
lerin seçimle iş başına gelen kuruluşlarına girmeleriyle başlar ve bu mensup-
ların aracılığı ile gerçekleşir. Hizmetleri görenlere ise, hizmetlerin karşılığı
olarak Devletçe ve mahallî idarelerce para ödendiği de bilinmektedir. Siyasî
partilerin kamu hizmeti niteliğindeki çalışmaları ancak bu dar çerçeve içinde
söz konusu edilebilir. Bu çerçevenin dışında siyasî partiler bakımından kamu
hizmeti sayılabilecek bir çalışma düşünülemiyeceği gibi yukarıdan beri açık-
lanan nedenlerle de partilerin birer kamu kurumu olarak kabul edilmelerine
olanak yoktur.
Siyasî partiler kamu hizmeti gören veya kamu yararına çalışan kuru-
luşlar değildir. Bunlara Devletçe yapılacak para yardımının kamu giderleri
arasında yeri olamaz. Anayasa’nın 61. maddesi ise herkesin kamu giderlerini
karşılamak üzere malî gücüne göre vergi ödemekle yükümlü olduğunu hük-
me bağlamıştır. Anayasa’nın bu maddesine dayanılarak kanunlarla konulmuş
malî yükümlerden elde edilen paralardan bir bölümü ile siyasî partilere yar-
dım edilebilmesinin olanağı ve anayasal desteği yoktur. Siyasî partilere Dev-
letçe yardım edilmesi ilke bakımından Anayasa’ya aykırıdır.
41
40
AYMK, 18 ve 19 Şubat 1969, E. 1968/26, K. 1969/14, 25.02.1970 tarihli ve 13430
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
41
AYMK, 02/02/1971, E. 1970/12, K. 1971/13, 09.07.1971 tarihli ve 13890 sayılı Res-