145 / 505
Mobbing Suç Tipi için Bir Analiz Denemesi
144
Yukarıda da belirtildiği gibi, mevzuatımızda henüz mobbing kav-
ramı tanımlanmamış olsa da kavramsal çerçeveden yola çıkarak mob-
bing olgusunun hukuksal analizinin yapılması, dava ve taleplere konu
olması mümkün olabilmektedir. Buradan hareketle, ulusal hukuk
bakımından mobbing işyerlerinde yaşanan bir olgu olması itibariyle
sadece iş hukuku açısından ihtilaflar doğuran bir sorun olarak değil,
aynı zamanda medeni, borçlar ve ceza hukuku başta olmak üzere bir-
çok hukuk dalı bakımından etki ve sonuçlar doğuran bir vaka olarak
ortaya çıkmaktadır.
Mobbing sürecinin genel anlamda bir hak ihlali olduğu, özel an-
lamda kişinin kişiliğini oluşturan değerlerden onur ve saygınlığına
ilişkin kişilik hakkının ihlali olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.
Zira bu sonuca kişiliğin, hak ve fiil ehliyeti de dâhil olmak üzere mad-
di ve manevi kişilik değerlerinden oluşan bir bütünü ifade ettiği
59
dü-
şüncesinden varılmaktadır. Diğer bir deyişle, kişinin maddi, manevi
varlığıyla bir bütün olduğu düşünüldüğünde; bu maddi ve manevi
yanlarının ise yaşamı, beden bütünlüğü, özgürlüğü, sağlığı, onuru,
haysiyeti, özel yaşamı, sözü, resmi, adı, eseri gibi değerlerden oluştu-
ğu hatırlandığında, bu değerleri üzerindeki hakkının kişilik hakkını
oluşturduğunda
60
duraksama yaşanmayacaktır.
Bu bağlamda, Türk hukukunda kişilik haklarıyla ilgili mevcut dü-
zenlemeler mobbinge karşı koruma sağlamada hukuki zemini oluş-
turmaktadır. Pozitif hukuk bakımından kişilik hakkı ve kişiliğin ko-
runmasının temeli başta T.C Anayasası’ndaki
61
(Anayasa) temel hak
ve özgürlükler kapsamında koruma altına alınmıştır. Anayasa’nın
herkesin kişiliğine bağlı dokunulmaz, devredilmez vazgeçilmez te-
mel hak ve özgürlüklere sahip olduğunun belirtildiği 12. maddesi,
kişi dokunulmazlığı, kişinin maddi ve manevi varlığını koruyan 17.
maddesinin 1. ve 3. fıkraları bu bağlamda temel hükümlerdir. Mob-
bingin anayasal bir hak ihlali olması bakımından burada dikkat çeken
bir nokta 12. maddenin 2. fıkrasının, temel hak ve hürriyetlerin kişinin
59
Kemal Oğuzman, Özer Selici, Saibe Oktay,
Kişiler Hukuku-Gerçek ve Tüzel Kişiler
,
Filiz Kitabevi, 6. baskı, İstanbul 1999, s. 115; Aydın Zevkliler, Beşir Acabey, Emre
Gökyayla,
Medeni Hukuk
, Seçkin Yayıncılık, 6. baskı, Ankara, 2000, s. 190- 191.
60
Rona Serozan, “
Kişilik Hakkının Korunmasıyla İlgili Bazı Düşünceler
”, Mukayeseli
Hukuk Araştırmaları Dergisi, Sayı: 14, 1977, s. 93.
61
2709 sayılı ve 07.11.1982 kabul tarihli T.C. Anayasası.