184 / 505
TBB Dergisi 2013 (105)
Ümit Süleyman ÜSTÜN
183
Düzenleme sadece vergiler için yapılmış olup vergi cezası, gecik-
me zammı, gecikme faizi gibi fer’î alacakları kapsamamaktadır
34
. Ay-
rıca bu düzenleme VUK ile yapıldığı için, iade faizi her türlü vergiler
için değil, sadece bu kanuna tâbi vergiler için uygulanacaktır
35
.
Madde metninde “veya” ibaresi kullanıldığından, iadesinde fai-
zin söz konusu bulunduğu üç ayrı durum bulunduğu ifade edilmek-
tedir
36
. Ancak bir başka görüşte ise, fazla veya yersiz tahsiller genel
itibariyle tek bir durum olarak ele alınmaktadır. Buna göre fazla ve
yersiz tahsil, verginin tarh, tahakkuk ve tahsilindeki hukuka aykırılık
hallerini ifade etmektedir
37
.
Kanunda “
veya
” bağlacı kullanıldığı için fazla veya yersiz tahsili
ayrı durumlar olarak ele almak gerekmektedir. Fazla ve yersiz tahsilin
ikisi birden, haksız tahsil olarak kabul edilebilir. Çünkü vergi idaresi
bu durumlarda mükelleften alması gerekenden daha fazla vergi tahsil
etmiş veya almaması gereken bir vergiyi almış olmaktadır
38
.
Yersiz tahsil, idarenin vergiyi hukuka aykırı olarak tahsil ettiği
durumları ifade etmektedir. İdarenin hizmet kusurunun bulunduğu
vergi tahsilâtı söz konusudur
39
.
Fazla tahsil ise, esas itibariyle idarenin hukuka aykırı hareketiyle
tahsil edilme durumu dışında kalan halleri kapsamaktadır
40
. Aksi hal-
de, kanunda veya ibaresine rağmen iki defa hukuka aykırı tahsilden
bahsedilmesi gibi bir anlam ortaya çıkacaktır
41
. Fazla tahsil, idarenin
hizmet kusuruna dayanmayan bir fazla tahsili ifade etmekte olup bu
da esas olarak mükelleften kaynaklanmaktadır. Çünkü kanundan kay-
naklanan sebepler maddede ayrıca zikredilmiştir. Mükellef kusurlu ya
da kusursuz şekilde matrahını fazla beyan etmiş olabilir
42
. Dolayısıyla
34
SONSUZOĞLU, s. 102, 103.
35
SONSUZOĞLU, s. 102.
36
BAŞARAN YAVAŞLAR Funda, “Anayasal Bir Hak Olarak Vergi İadelerinde
Faiz”,
Vergi Dünyası
, S. 316, Aralık 2007, s. 94; ERMUMCU, s. 151, 153.
37
Bunlar tüm hukuka aykırılık hallerini kapsamayıp vergi hatalarından biri ile mey-
dana gelen hukuka aykırılık hallerini içermektedir. Bu konuda bkz. CANDAN, s.
193.
38
ERMUMCU, s. 151.
39
BAŞARAN YAVAŞLAR, s. 94.
40
BAŞARAN YAVAŞLAR, s. 94; ERMUMCU, s. 151, 153.
41
BAŞARAN YAVAŞLAR, s. 94.
42
BAŞARAN YAVAŞLAR, S. 94; ERMUMCU, s. 151.