191 / 505
Mükellefe İadesi Gereken Vergilerde Faiz Uygulanması
190
Seri C, 2 sıra numara Tahsilat Genel Tebliği
74
ile tecil faizinin oranı yıl-
lık % 12 olarak belirlenmiştir. Tecil müessesesine hem devlet hazine-
sinin hem de mükellefin korunması amacıyla yer verildiği doktrinde
belirtilmektedir. Buna göre alınan tecil faizi de asıl borcun ertelenmesi
dolayısıyla, borçlunun devlete ait bir parayı kullanması karşılığında
devlete ödemek zorunda kaldığı, asıl borca eklenen ferî nitelikte bir
malî yüktür
75
.
Tecil durumunda, mükellefle idare arasında bir uzlaşma halinin
bulunduğunun Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Maliye Bakanı tarafın-
dan açıklandığı ifade edilmektedir
76
. Ancak mükellefe faiz ödenme-
si halinde, mükellefle idare arasında verginin geç iadesi hususunda
anlaşma bulunmadığı, burada sadece iadesi gereken vergilerin, iade
edileceği noktasında bir anlaşmadan bahsedilebileceği ileri sürülmek-
tedir
77
. Bu itibarla, mükellefe iade edilecek vergilerde gecikme faizi
yerine tecil faizi uygulamasının tatminkâr bir dayanağının olmadığı
söylenebilir.
Devletin kendi alacağı için gecikme faizi uygulamasına karşın
mükellefe iade edeceği vergilerde daha düşük oranlı olan tecil faizi
uygulamasının mükellef aleyhine bir durum olmakla birlikte, arada
adil bir denge olduğu da ifade edilmektedir
78
. Buna göre idare zor du-
rumdaki mükellefler için belirlediği düşük oranlı tecil faizini, kendisi
temerrüde düşünce de uygulamaktadır. Mükellefe tecil faizi uygu-
lanmasını haklı bulan başka bir görüşte de gecikme faizinin niteliği
üzerinde durulmaktadır. Buna göre gecikme faizi mükellef tarafından
verginin geç tahakkuk ettirilmesine yol açması sebebiyle olmaktadır.
Dolayısıyla gecikme faizinin bünyesinde geç tahakkukun cezalandırıl-
masına yönelik bir unsur da bulunmaktadır
79
. Dolayısıyla bu görüşe
göre, mükellefe alacağı iade edilirken tecil faizi oranında faiz uygulan-
ması – içinde gecikme faizi gibi cezaî bir unsur taşımadığı için – kabul
edilebilir bir durumdur. Ancak mükellefin alacağının enflasyon sebe-
74
RG. 21.10.2010, S. 27736.
75
SONSUZOĞLU, s. 50.
76
Bu konuda bkz. SONSUZOĞLU, s. 105, dn. 182.
77
SONSUZOĞLU, s. 105.
78
ERMUMCU, s. 155.
79
AY Hakan, “Anaya Mahkemesi’nin İptal Kararı; “İade Edilen Vergiler Üzerinden
Hesaplanan Faizin Hesaplanma Süresi Anayasa’ya Aykırıdır””,
Vergi Dünyası
, S.
358, Haziran 2011, s. 46.