193 / 505
Mükellefe İadesi Gereken Vergilerde Faiz Uygulanması
192
İdarî Yargılama Usûlü Kanunu’nun
86
28/1. maddesinde “
Danıştay,
bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin
durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin iş-
lem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiç bir şekil-
de kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemez
”, hükmü yer
almaktadır. Aynı maddenin beşinci fıkrasında “
Vergi uyuşmazlıklarına
ilişkin mahkeme kararlarının idareye tebliğinden sonra bu kararlara göre tes-
pit edilecek vergi, resim, harçlar ve benzeri mali yükümler ile zam ve cezaların
miktarı ilgili idarece mükellefe
” bildirileceği hükme bağlandıktan sonra,
altıncı fıkrasında “
Tazminat ve vergi davalarında kararın idareye tebliğin-
den itibaren infazın gecikmesi sebebiyle idarece kanuni gecikme faizi ödenir
”
hükmüne yer verilmiştir. Bu fıkrada mahkeme kararının geç infazı do-
layısıyla, kararın tebliğinden sonraki kısım için kanunî gecikme faizi
ödeneceği düzenlenmiştir. İşte, yargı kararı dolayısıyla iade edilecek
vergilerde faiz ödenmesinin, esas itibariyle bu hükme göre yapılacağı
kabul edilmektedir.
Yargı kararına göre iadesi gereken vergiler, genellikle ihtirazî ka-
yıtla verilen beyannameler üzerine ödenen vergilerden kaynaklan-
maktadır. Çünkü beyana dayanan vergiler, tahakkuk fişi ile tarh ve
tahakkuk ettirildiklerinden (VUK. md. 25), mükellefler kural olarak
kendi beyanları üzerine tarh ettirilen vergilere karşı dava açamazlar
(VUK. md. 378/2). Beyana karşı dava açılabilecek durumlardan biri-
sini ihtirazî kayıtla verilen beyanlar oluşturmaktadır. Ancak bu halde
de dava açılınca yürütme kendiliğinden durmamaktadır (İYUK. md.
27/3). İşte mükellefler beyan üzerine tarhedilen vergilere karşı dava
açıp kazandıklarında daha önce ödedikleri vergiler kendilerine iade
edilecektir.
İkmalen ya da re’sen tarhta dava açılınca yürütme kendiliğinden
durmakta ise de, mükellefler davayı kaybetme ihtimallerine karşı
söz konusu vergileri davanın devamı sırasında ödeyebilir (VUK. md.
112/3)
87
. İkmalen, re’sen veya idarece tarha rağmen verginin ödenip
86
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu, RG. 20.01.1982, S. 17580.
87
VUK. md. 112/3: “…
Ayrıca ikmalen, re’sen veya idarece yapılan tarhiyatlarda: … b)
Dava konusu yapılan vergilerin ödeme yapılmamış kısmına, kendi vergi kanunlarında
belirtilen ve tarhiyatın ilgili bulunduğu döneme ilişkin normal vade tarihinden itibaren
yargı organı kararının tebliğ tarihine kadar; geçen süreler için 6183 sayılı Kanuna göre
tespit edilen gecikme zammı oranında gecikme faizi uygulanır… Dava açılması nedeniyle