224 / 505
TBB Dergisi 2013 (105)
Ümit Süleyman ÜSTÜN
223
Mükellefin kendi hatasından kaynaklanan hallerde
, faizin mü-
racaat tarihinden itibaren işlemesi, kanaatimce kamu yararı ile bi-
reysel yarar arasında olması gereken dengeye uygundur. Fazla veya
yersiz tahsilden itibaren faizin işlemeye başlaması ileri sürülebilirse
de, kamu yararı bu durumu engellemektedir. Bu yüzden söz konusu
düzenleme olumludur.
İdare tarafından kaynaklanan sebeplerle fazla veya yersiz tah-
sil halinde
de, tahsil tarihinden itibaren faizin işleyecek olması, gerek
hukuk devleti gerekse mükellef hakları bakımından oldukça yerinde
bir düzenlemedir. Nitekim doktrinde de önceden, tahsil tarihi ile ver-
ginin mükellefe iade edildiği tarih arasında geçen süre için faiz işleme-
sinin mükellef hukuku ile mükellef idare arasındaki ilişkiler bakımın-
dan yararlı olacağı ileri sürülmekteydi
160
. Yapılan düzenlemenin, hem
mükelleflerin mülkiyet haklarının ihlâlinin, hem de farklı içtihatların
ortaya çıkmasının engellenmesi bakımından olumlu bir düzenleme ol-
duğu ve mükellef hukukunun gözetilmesinde söylemden eyleme geçi-
len bir adım niteliği taşıdığı vurgulanmaktadır
161
. Gerçekten de mükel-
lef aleyhine ortaya çıkan zararların en baştan itibaren (tahsil anından
itibaren) giderilmesine yönelik düzenlemeler, mükelleflerin vergiye
uyumunu da artıran bir faktör olarak ortaya çıkmaktadır.
Vergi kanunları uyarınca iadesi gereken vergilerde
ise faizin iş-
lemeye başlamasını mükellef tarafından tamamlanması gereken bil-
gi ve belgelerin tamamlandığı tarihe bağlamak doğru bir yaklaşım
değildir. Aynen mükelleften kaynaklanan sebeplerle iadede olduğu
gibi, başvuru tarihini esas almak gerekir. Başvuru sırasında mükel-
lefler iade haklarını ispat eden, kanunda belirtilecek belgeleri teslim
etmelidir. Zaten bu husus 418 sıra No.lu VUK Genel Tebliği’nde, fazla
veya yersiz tahsilâtın mükelleften kaynaklandığı sebeplerde, başvuru
sırasında gerekli bilgi ve belgelerin de eklenmesi gerekir şeklinde ifa-
de edilmektedir
162
. Madem, mükelleften kaynaklanan sebeplerle iade
160
SONSUZOĞLU, s. 106, Ayrıca bkz. s. 105, 66, 96; Yeni düzenlemeyi kamu yararı
ile bireysel yarar arasındaki dengenin sağlanmasında mükellef lehine atılan olum-
lu bir adım olarak nitelendirmek gerekir. Bkz. BOZDOĞAN, s. 233.
161
BOZDOĞAN, s. 236.
162
“
Diğer taraftan, fazla veya yersiz tahsil edilen vergilerin iade edilebilmesi için varsa gerek-
li bilgi ve belgelerin tamamlanmasının ve vergi dairesine verilecek dilekçeye ilave edilmesi-
nin icap ettiği tabiidir
”. 418 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği.