TBB Dergisi 105. Sayı

Ceza Muhakemesi Hukukunda Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı

380

1. Genel Olarak

Muhakemenin amacı gerçeğe ulaşmaktır. Ceza muhakemesinde

ise amaç maddi gerçeğe ulaşmak olarak ortaya çıkmaktadır

. Maddi

gerçek muhakeme sonucunda verilecek hükümle kendini gösterebilir.

Maddi gerçeğe ne derece ve nasıl ulaşıldığı ise hükmün incelenmesiyle

anlaşılır

Ceza muhakemesinde delillerin ortaya konulması ve tartışılmasın-

dan sonra,

“hükümden önce son söz hazır bulunan sanığa verilir”

(CMK m.

216/3). Sanıktan son sözü sorulduktan sonra, mahkeme, duruşmada

ortaya konulup tartışılmış delillerden edineceği kanaate göre, yalnız

iddianamede atılı suça ve bu suç şüphesi altında bulunan sanığa özgü-

lenecek bir hüküm kurmak üzere müzakereye çekilir

“Ceza yargılamasının amacı hiçbir kuşkuya yer bırakmaksızın maddi gerçeğin ortaya çı-

karılmasıdır…”

YCGK, 19.04.1993, 6-79/108, karar için bkz. Bahri, Öztürk, “Yeni

CMK’ da Delil Yasakları”, Uğur Alacakaptan’ a Armağan, İstanbul 2008, s. 600;

Nur, Centel/Hamide, Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, İstanbul 2008, s. 5: Ya-

zarlara göre ceza muhakemesinin amacı zaman içinde değişmiş ve gelişmiştir.

Sözkonusu gelişme tarihi üç aşamadan geçmiştir. Bu aşamalar, suçlunun ceza-

landırılması aşaması, sanığın korunması aşaması ve maddi gerçeğin araştırılması

aşamasıdır; Kunter, Nurullah/Yenisey, Feridun/Nuhoğlu, Ayşe, Muhakeme Hu-

kuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, İstanbul 2008, s. 25: Yazarlara göre

de, ceza muhakemesinin amacı zaman içinde değişmiş ve gelişmiştir. Sözkonusu

gelişme tarihi üç aşamadan geçmiştir. Bu aşamalar, suçlunun cezalandırılması

aşaması, sanığın korunması aşaması ve maddi gerçeğin araştırılması aşamasıdır.

Ancak ceza muhakemesinin ikincil nitelikte olan bazı amaçlarının da olduğunu

belirtmektedirler. Bunlar ise maddi gerçeğin ortaya çıkarılması, demokratik hu-

kuk devleti ilkelerinin yerine getirilmesinin sağlanması ve hukuk barışının sağ-

lanması amaçlarıdır; Yener, Ünver, “Ceza Muhakemesinde İspat, CMK ve Uygu-

lamamız”, CHD Ceza Hukuku Dergisi, Aralık 2006, Sayı 2, s. 105: Ünver’ e göre,

Türk öğretisinde çoğunlukla ifade edilenin aksine, maddi gerçeğin araştırılması

ceza muhakemesinin tek hedefi olmayıp, maddi gerçeklik yanında hukuksal ba-

rışın tesisi ve muhafazası, bireyin özgürlük ve haklarının devlet müdahalelerine

karşı korunması, infazın güvenceye alınması ve yargılamanın şekli kurallarına

uygun biçimde ve hukuka bağlı bir yargılamayı sağlamak gibi hedefleri vardır,

Vahit, Bıçak, Suç Muhakemesi Hukuku, İstanbul 2010, s. 53: Bıçak’ a göre ise, ceza

muhakemesinin amacı sosyal düzenin korunması ile bireyin temel hak ve özgür-

lüklerine saygı arasında bir denge kurulması suretiyle gerçeğin ortaya çıkarıl-

masını sağlamaktır. Jean, Pradel, Çağdaş Sistemlerde Karşılaştırmalı Ceza Usulü

İSİSC Kollokyumlarının Sentez Raporu, Çeviren: Sulhi, Dönmezer, İstanbul 2000,

s. 46: Pradel’ e göre hüküm evresi olmadan ceza davası tamamlanamaz. Adalet

kesin, nihai bir hükmün yokluğunda güçsüz, çürümüş olmasa bile tamamlanma-

mıştır.

Koray, Doğan, “Ceza Muhakemesinde Hüküm”, CHD Ceza Hukuku Dergisi,

Ağustos 2008, Sayı 7, s.171.

Bahri, Öztürk/Mustafa Ruhan, Erdem, Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku,