386 / 505
TBB Dergisi 2013 (105)
Erkan ŞENSES
385
konusunda farik ve mümeyyiz raporları aldırılmaktadır
13
. Rapor eğer
13-15 yaş aralığındaki suça sürüklenen çocuğun işlediği fiilin hukuki
anlam ve sonuçlarını algılamaması yönünde çıkarsa, suça sürüklenen
çocuk hakkında Ceza Muhakemesi Kanunu m. 223/3-a hükmü gereği
ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilmelidir.
bbb. Akıl Hastalığı
Akıl hastalıkları da kusur yeteneğini etkileyen hallerdendir. Mad-
de gerekçesinde bu durum şöyle açıklanmıştır:
‘Akıl hastalığının varlığı
durumunda, kişi işlemiş bulunduğu fiilin anlam ve sonuçlarını algılayama-
makta veya işlediği fiille ilgili olarak irade yeteneği önemli ölçüde etkilenmek-
tedir
14
’.
Türk Ceza Kanunu akıl hastalığına da failin kusur yeteneği-
ne ettiği etki oranında hukuksal sonuçlar bağlamıştır. Buna göre akıl
hastalığı, failin işlemiş bulunduğu fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını
algılamasına engel olan, işlemiş bulunduğu fiille ilgili olarak davranış-
larını yönlendirme yeteneğini önemli derecede azaltan ve işlemiş bu-
lunduğu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli
derecede olmamakla birlikte, yine de azaltan akıl hastalığı olarak üç
duruma yer vermektedir
15
.
Akıl hastalığının failin işlemiş bulunduğu fiilin hukuki anlam ve
sonuçlarını algılamasına engel olması veya işlemiş bulunduğu fiille
ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneğini önemli derecede
azaltması halinde fail hakkında ceza verilmesine yer olmadığına karar
verilecektir (TCK m. 32/1). Buna karşılık, failin işlemiş bulunduğu fi-
ille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli derecede
olmamakla birlikte, yine de azaltan akıl hastalığı bulunanlara ise ceza
verilir, ancak bu cezada indirime gidilir (TCK m. 32/1). Öğretide faile
ceza verilmesini engelleyen türden akıl hastalıklarına tam akıl hastalı-
ğı, cezada indirime gidilen akıl hastalıklarına da tam olmayan (kısmi)
akıl hastalığı denilmektedir
16
.
13
Uygulamadaki farik ve mümeyyiz raporları hakkındaki eleştiriler için bkz. Aydın,
Atılgan/Eylem, Ümit Atılgan, Çocuk Hakları Paradigması ve Çocuk Ceza Yargı-
lamasına Hakim Olan İlkeler Açısından Türkiye’ deki Düzenleme ve Uygulama-
ların Değerlendirilmesi (Rapor), Ankara 2009, s. 60 vd.
14
Cumhur, Şahin/İzzet, Özgenç, Türk Ceza Hukuku Gazi Külliyatı, Ankara 2005, s.
126.
15
Centel/Zafer/Çakmut, s. 370.
16
Centel/Zafer/Çakmut, s. 370, Şahin/Özgenç, s. 126: Madde gerekçesinde akıl