383 / 505
Ceza Muhakemesi Hukukunda Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı
382
Sanık hakkında; 1) Yüklenen suçla bağlantılı olarak yaş küçüklü-
ğü, akıl hastalığı veya sağır ve dilsizlik hali ya da geçici nedenlerin
bulunması, 2) Yüklenen suçun hukuka aykırı fakat bağlayıcı emrin
yerine getirilmesi suretiyle veya zorunluluk hali ya da cebir veya teh-
dit etkisiyle işlenmesi, 3) Meşru savunmada sınırın heyecan, korku ve
telaş nedeniyle aşılması, 4) Kusurluluğu ortadan kaldıran hataya dü-
şülmesi, hallerinde, kusurunun bulunmaması dolayısıyla ceza veril-
mesine yer olmadığı kararı verilir (CMK m. 223/3).
İşlenen fiilin suç olma özelliğini devam ettirmesine rağmen; 1)
Etkin pişmanlık, 2) Şahsî cezasızlık sebebinin varlığı, 3) Karşılıklı ha-
karet, 4) İşlenen fiilin haksızlık içeriğinin azlığı hallerinde de sanık
hakkında ceza verilmemesi hallerinde, ceza verilmesine yer olmadığı
kararı verilir (CMK m. 223/4).
Ceza verilmesine yer olmadığına dair kararın gerekçesinde, 223
üncü maddenin üçüncü ve dördüncü fıkralarında belirtilen hallerden
hangisine dayanıldığının gösterilmesi gerekir (CMK m. 230/3). Bunun
nedeni kusur yokluğu nedeniyle ceza verilmesine yer olmadığı kararı
verildiğinde, bu kararın adli sicile kaydedilmemesidir.
b. Kusurun Bulunmaması Dolayısıyla
Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı
aa. Yüklenen Suçla Bağlantılı Olarak Yaş Küçüklüğü,
Akıl Hastalığı veya Sağır ve Dilsizlik Hali ya da
Geçici Nedenlerin Bulunması
Failin fiilinden sorumlu tutulabilmesi ve neticede cezalandırılabil-
mesi için, failin fiilini psikolojik nitelikteki bazı koşullarla birlikte yap-
ması gerekir
7
. Failin işlediği fiil dolayısıyla kusurlu sayılabilmesi için;
failin bu fiilin bir haksızlık teşkil ettiğini, davranışının hukuk düzenin-
de hakim olan düzeni korumayı hedefleyen bir normu ihlal ettiğini bil-
mesi gerekir. Kusur yeteneği anlama ve isteme yeteneği, yani kusurlu
olarak davranabilme yeteneğidir
8
. Bu durumda her fiilde failin kusur
7
Kayıhan, İçel/A. Hakan, Evik, Ceza Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 2007, s.
167.
8
Özbek, Veli Özer/Kanbur, M. Nihat/Bacaksız, Pınar/Doğan, Koray/Tepe, İlker,
Türk Ceza Hukuku Genel Hükümleri, Ankara 2010, s. 338