121 / 473
Vatandaş Tarafından Yurt Dışında İşlenen Suçların Yurt İçinde Soruşturulması ...
120
yargılamada yabancı devlet ceza yasası, ancak belirli durumlarda ce-
zanın belirlenmesi bakımından dikkate alınmaktadır.
9
Ceza Hukuku
kurallarının yer bakımından uygulanma alanını belirleyen bazı kural-
lar uluslararası sözleşmelerle de belirlenebilir. Özellikle ceza yargıla-
masının (kovuşturmanın) talep üzerine bir başka devlete aktarılması
ve birden fazla kovuşturmayı önleme amacı güden Avrupa Konseyi
sözleşmelerini bunlar arasında saymak mümkündür.
10
Burada kovuş-
turmanın aktarılmasından kastedilen, bir devlette başlamış veya başla-
mak üzere olan bir kovuşturmanın söz konusu devletin isteğiyle ceza
adaletinin gerçekleşmesi bakımından daha iyi yapabilecek olan diğer
bir devlete nakledilmesi ve o devletinde sanığı kendi kanunlarına göre
kovuşturmasıdır.
II. FAİLE GÖRE ŞAHSİLİK İLKESİ
1- Genel Olarak
TCK’nın 10-11. maddesinde düzenlenen faile göre şahsilik ilkesi,
vatandaş tarafından yurt dışında işlenen suçların yurt içinde kovuştu-
rulması şartlarını düzenlemektedir. Dikkat edilecek olursa burada yurt
içi, suçun işlendiği yer ve vatandaş kavramlarından bahsedilmektedir.
Dolayısı ile konuyla ilgili ayrıntıya girmeden önce ülke, suçun işlen-
diği yer ve vatandaşlık kavramlarının açığa kavuşturulması gerekir.
a. Ülke Kavramı
Ülke, “bir devletin egemenlik yetkilerine sahip olduğu yeryüzü
parçasıdır“ şeklinde tanımlanabilir.
11
Ülke kavramı, ‘’gerçek anlamda
ülke ‘’ve’’farazi anlamda ülke’’ şeklinde ikiye ayrılarak incelenebilir.
Gerçek anlamda ülke, aynı egemenliğe tabi olan kişiler tarafından iş-
gal edilen ve diğer komşu ülkelerden sınırlarla ayrılan kara parçası ve
bunun içindeki iç sulardır. Kara suları da bu kavrama dahil olduğu
gibi, kara parçasının üzerindeki hava sahası da bu kapsama girer. Fa-
razi anlamda ülke kavramı, devletin savaş gemileriyle açık denizlerde
9
Tezcan-Erdem-Önok, s.79; Demirbaş, s. 169-170.
10
Tezcan-Erdem-Önok, s.80; Kunter, Nurullah: Muhakeme Hukuku Dalı olarak
Ceza Muhakemesi Hukuku, İstanbul 1985, s.341.
11
Sur, Melda: Uluslararası Hukukların Esasları, İzmir, 2000, s.100; Çelik, F. Edip:
Milletlerarası Hukuk, İstanbul 1987, s.7.