123 / 473
Vatandaş Tarafından Yurt Dışında İşlenen Suçların Yurt İçinde Soruşturulması ...
122
orada işlenmiştir, görüşünü savunan hareket teorisi; netice nerede
gerçekleşmiş ise suçu orada işlenmiş kabul eden netice teorisi; suçun
yakın neticesi olan isabet nerede vukuu bulmuş ise suçun orada işlen-
diğini savunan isabet teorisi; belirtilen görüşlerin hepsinde doğruluk
payının olduğunu kabul ederek, bu açıdan olaya ilk el koyan yer mah-
kemesinin yetkili olduğunu benimseyen karma teori mevcuttur.
15
Karşılaştırmalı hukuk yönünden konu ele alındığında ülkelerin
pek çoğunda karma teorinin benimsendiği ve yasalarında açıkça buna
yer verdikleri görülür. Öte yandan özellikle Anglo-Amerikan siste-
minde federe devletlerde bazen neticenin meydana geldiği yerin suç
yeri olarak kabul edildiği de görülmektedir.
Türk Hukuku bakımından 765 sayılı TCK’da suçun ne zaman
Türkiye’de işlenmiş sayılacağına dair açık bir hüküm yoktur. Ancak
karma görüşün benimsendiği söylenebilirdi. Öte yandan 1926 yılında
Ege Denizi’nde meydana gelen bir açık deniz çatmasında (Bozkurt-
Lotus olayı) Türkiye, Lahey Uluslararası Divanı nezdinde farazi Türk
ülkesi olarak sayılan bir yerde neticenin meydana geldiği tezini savu-
narak neticeye üstünlük tanıyan görüşü desteklemiştir. Buna karşılık
yeni TCK m. 8/2’den karma görüşün benimsendiği açıkça anlaşılmak-
tadır.
16
İştirak halinde işlenen suçlarda icra hareketlerinin Türkiye’de ger-
çekleşmesi halinde tüm şerikler hakkında TCK uygulanacaktır. Kesin-
tisiz suçlarda neticenin kısmen Türkiye’de devam etmiş olması suçun
Türkiye’de işlenmiş olduğunun kabulü için yeterlidir. Zincirleme suç-
larda, zincirleme suç ilişkisine giren suçlardan birinin Türkiye’de iş-
lenmiş olması yeterlidir. Teşebbüs aşamasında kalan suçlarda ise son
icra hareketinin yapıldığı yer mahkemesi yetkilidir. İnternet yoluyla
işlenen suçlarda, suçun işlendiği yerin belirlenmesinde karma teori de
yetersiz kalmaktadır. Çünkü bu suçlarda hareket ve netice dünyanın
farklı yerlerinde gerçekleşebilir. Karma teori bakımından bu suçların
dünyanın her yerinde ve bu arada (çocuk pornografisinin bilgisayara
yüklenmesi halinde) Türkiye’de de işlendiğini kabul etmek gerekir.
17
15
Dönmezer-Erman, s. 227; Tezcan-Erdem-Önok, s. 87 vd.; Öztürk-Erdem, s.78; De-
mirbaş, s.142.
16
Tezcan-Erdem-Önok, s.89, Demirbaş, s. 141; Ercan, s. 63-64.
17
Demirbaş, s.142; Tezcan-Erdem-Önok, s.91; Öztürk-Erdem, s.81; Öztürk, Bahri-