TBB Dergisi 106. Sayı

Baskı Grupları ve Demokrasi

374

Türkiye’de sendikalar siyasal süreci etkilemek için ne gibi yöntem-

lere başvururlar? Sendikalar siyasal süreçte söz sahibi olabilmek için

gösteri yürüyüşleri, mitingler ve toplantılar düzenlerler. Bunların yanı

sıra, sendika yöneticileri seminerler düzenleyerek ve bildiriler yayın-

layarak kamuoyunu aydınlatmayı ve işçi lehine değişimi gerçekleş-

tirmeyi amaçlamaktadırlar. Sendikalaşma özgürlüğünün korunması

ilkesi sadece istenen sendikaya üye olma hakkını değil serbestçe sen-

dikal faaliyette bulunabilme hakkını da içine alır. Bonn Anayasasında,

yalnız çalışanın sendikalaşma özgürlüğü değil aynı zamanda serbestçe

sendikal çalışmalarda bulunabilmesi de sağlanmış ve böylece işverene

karşı korunmuştur (md.9/3). Nitekim Alman Federal Anayasa Mah-

kemesi bir kararında, sendika seçimleri için işyerinde ve çalışma saat-

lerinde yapılacak propaganda çalışmalarını belli sınırlar içinde meşru

sayılması gerektiğini ifade etmiştir

ABD’de yaygın olan bir uygulamaya göre, toplu iş sözleşmeleri-

ne “örgütlenme” veya “sendikal güvenlik” başlıkları altında düzen-

lenen birtakım hükümlerle işverenin sadece toplu sözleşmeye taraf

olan sendika üyesi işçileri ya da belli bir süre içinde sendikaya girecek

işçileri işe alması ya da en azından bu işçilere öncelik tanıması şartı

getirilmektedir. Böylesi bir hüküm, işçinin hiçbir sendikaya üye olma-

ma hakkını ihlal etmekle birlikte sendikal çoğulculuk ilkesine de aykı-

rı düşmektedir. Fransız Danıştay’ı bu konu ile ilgili bir kararında, işe

aldırma tekelinin tanınmasını sendikal özgürlüğe aykırı bulmuştur

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin 23. maddesinin 3.

fıkrasında, herkesin çıkarlarının korunması için sendikalar kurma ve

katılma hakkının olduğu düzenlenmiştir. Böylece, sendika hakkı, der-

nek kurma hakkından ayrı bir biçimde sosyal haklarla beraber ele alın-

mıştır

İHAS’ta sendika özgürlüğüne ilişkin yapılacak açıklamanın tek-

rar mahiyetinde olmaması için dernekler kısmına atıfta bulunmak ile

yetiniyorum. BM Medeni Ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmenin

22.maddesinde herkesin kendi çıkarlarını korumak için sendika ku-

Tanör, Bülent, Anayasa Hukukunda Sosyal Haklar, May Yayınları, İstanbul, 1978,

s.265.

Tanör, Bülent, s.267.

Balkır, Gönül, s.198