TBB Dergisi 106. Sayı

Baskı Grupları ve Demokrasi

370

C. Vakıflar

Vakıfların kökeni hem Doğu’da, hem de Batı’da bulunmaktadır.

Bizim toplumumuzda ise, vakfın temelleri İslam Hukukuna dayan-

maktadır. Vakıf, İslam topluluklarında hayır, sosyal yardımlaşma,

dayanışma gibi toplumsal düşüncelerle ortaya çıkmıştır. Tanzimat

sonrasında vakıfların merkezi yönetim ve denetimi Evkaf Nezareti’ne

bağlanmıştır. 1924’de Evkaf Nezareti ortadan kaldırılmış ve Vakıflar

Genel Müdürlüğü kurulmuştur. 1935’de, 2762 sayılı kanun ile bu alan

yeniden düzenlenmiştir. Sonrasında 1967’de çıkarılan 903 sayılı kanun

ile tekrar düzenleme yapılmıştır

1982 Anayasasının 33.maddesinde dernek özgürlüğüne ilişkin ya-

pılan düzenlemeler son fıkra uyarınca vakıflar için de uygulanacaktır.

Bu itibarla, tekrardan kaçınmak için dernekler kısmında anayasal dü-

zenlemeye ve değişikliklere ilişkin yapılan açıklamalara atıfta bulun-

makla yetiniyorum.

İHAS’ ın 11.maddesinin 1.fıkrasında güvence altına alınan hükme

göre, herkes asayişi bozmayan toplantılar yapma hakkına sahiptir. Bu

itibarla, bireyler bir araya gelerek dernek, vakıf veya sendika kurabi-

lecek ya da kurulmuş olan bu örgütlere üye olabileceklerdir. Ancak

bu hakkın kullanılması, demokratik bir toplumda, zorunlu tedbirler

niteliğinde kamu düzeninin sağlanması, suç işlenmesinin önlenmesi,

sağlığın, ahlakın ve başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması

amacıyla yasayla sınırlanabilir (md.11/2).

Hali hazırda yürürlükte olan 5737 sayılı Vakıflar Kanunu, Anaya-

sa değişikliklerine uygun olarak düzenlenmiştir. Bu kanunun amaçla-

rı, vakıfların yönetimi, faaliyeti ve denetimi, yurtiçi ve yurtdışındaki

taşınır ve taşınmaz vakıf kültür varlıklarının tescili, muhafazası, ona-

rımı ve yaşatılması, vakıf varlıklarının ekonomik şekilde işletilmesi ve

değerlendirilmesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi, Genel Mü-

dürlüğün teşkilatının düzenlenmesidir (md.1).

1994 yılında kurulan Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı

(TESEV), ulusal ve uluslararası pek çok önemli konunun özgürce ve

nitelikli bir biçimde tartışılması amacı ile kurulmuştur. TESEV, ken-

Caniklioğlu, Dikmen, Meltem, s.178.