TBB Dergisi 106. Sayı

Anonim Şirketlerde Esas Sermaye Artırımında Pay Sahiplerinin Hakları

maddesi var olduğu müddetçe şeklinde cevap verilebilir. Pay sahip-

leri ilgili madde içerisinde ayrı bir düzenleme yapmadıkları takdirde,

maddenin yürürlükte kaldığı süre boyunca, maddede öngörülen nisap

ile esas sermaye artışı yapmak istedikleri kabul edilir. Taraflar serma-

ye artırımına ilişkin özel bir nisap belirleyerek, sadece ilgili maddenin

yürürlükte kaldığı süre içerisinde, hedefledikleri amaca ulaşmayı plan-

lamaktadırlar. Tarafların ya da diğer bir ifade ile pay sahiplerinin, esas

sermaye artışı için bir nisap belirleyerek, ilgili esas sözleşme madde-

sinin yürürlük süresini de düzenledikleri düşüncesi, pay sahiplerinin

dahi aklında olmayan bir hususta iradelerinin var olduğu kabulüne

dayanır.

Pay sahiplerinin sermaye artırımı maddesinin değiştirilmesi

hususunda bir iradelerinin bulunması durumunda yapmaları gereken,

maddenin değiştirilmesi için öngörülen nisabı esas sözleşme içerisinde

düzenlemektir. Böyle bir düzenleme yapılmasının hukuki bir sonucu

olduğuna göre, yapılmamasının da hukuki bir sonucu olmalıdır.

Diğer yandan ülkemizdeki anlaşmazlık yaşanan şirket sayısının

çokluğu düşünüldüğünde, pay sahiplerine tanınan bu hak, şirketle-

rin uzun vadede gelişimini de olumsuz etkileyecektir. Konuyu mak-

ro bazda ele aldığımızda şirketlerin büyüyüp ekonomiye daha fazla

katma değer sunabilmeleri için gerekli olan sermaye artırımı, pay sa-

hiplerinin varsayımsal iradelerinin bu yönde olmadığı düşüncesi ile

engellenmektedir.

Kriterleri net olarak belirlenmemiş müktesep hak kavramı, buzda-

ğı gibi her an karşımıza çıkıp, şirket için alınması gereken hayati ka-

rarların alınmasını imkânsız hale getirebilir. Kanunda tanımın ve bir

müktesep hak listesinin bulunmaması isabetli olmakla birlikte, yorum

yoluyla oluşturulacak müktesep haklar hususunda herhangi bir krite-

rin belirlenmemiş olması büyük bir eksikliktir.

Aynı yöndeki görüş için bkz. Pulaşlı,

Şirketler Hukuku Şerhi

, s.1611; “

..esas sözleşme-

de, esas sermaye artırımının oybirliği ile alınacağı öngörülmüş olması halinde, sözleşmede

müktesep hak yaratılmış olamaz. Çünkü, sermaye artırımının oybirliğine bağlanması ve

anonim şirketin geleceğini, rekabet edebilirliğini ve ticari yaşamını, sermaye artırımını

onaylayan sermayenin %3-5 gibi küçük bir pay grubunun arzu ve keyfine bağlanması,

6098 sayılı TBK m.27 (818 sayılı BK m.19) hükmündeki kişilik hakkına aykırılık teşkil

eder ve dolayısıyla geçerli olmaz

.”