TBB Dergisi 106. Sayı

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında İfade Özgürlüğü Kısıtlamaları

Rights, regulating these constraints. Therefore, 1st paragraph of the

same Article which regulates the scope of freedom of expression

has been excluded in this study. In an effort to explain where the

constraints of diclosing opinions start and where they end by using

sample cases, with this study, we aim to shed light on the implemen-

tation in our country where many persons, especially journalists and

writers, were held subject to criticisms and investigations.

Keywords:

Freedom of Expression, Democratic Society, Public

Order, Legitimate Objective, Proportionality.

GİRİŞ

İnsan haklarının başında gelen düşünce açıklaması ya da bir baş-

ka deyişle ifade özgürlüğü, düşüncenin korunmasını amaçlamaktadır.

Düşünce ise “bir şey, kimse, olay veya sorun hakkında zihinsel olarak

hüküm kurmak, görüş sahibi olmak, vaziyet olmak, değerlendirme-

de veya mütalaada bulunmak ve bunları dış dünyaya söz, yazı, re-

sim vb. gibi araçlarla yansıtmaktır.”

Düşünce insanın iç dünyasıyla

ilgilidir, açıklanmadığı sürece başkaları tarafından bilinmesi mümkün

değildir. Bu nedenle özgür düşünmenin anlam ifade edebilmesi için

bireyin düşüncesini açıklama özgürlüğüne de sahip olması gerekir. Bu

açıklamanın değişik şekillerde olması mümkündür. Yazının bulunma-

sından önce düşünce sözle ifade edilmekte iken, yazının bulunmasıyla

düşünce başka bir biçimde ifade edilebilir hale gelmiştir. Ancak yazı-

nın deri parçaları ya da parşömenlere yazıldığı devirlerden bu yana

düşüncenin söylev, yazı ve resim yoluyla açığa vurulması yöneticiler

ve yazarlar arasında sürekli gerilimlere neden olmuştur. İdare, yazıyı

oluşturan bilgiyi iktidarın güdümünde olmasını istediği halde, bilgiyi

özgürleştirmek isteyen yazar ve çizerler de tarih boyunca çeşitli yön-

temlerle bu güdümden kurtulmaya çalışmış, sürekli iktidar edenlerle

karşı karşıya kalmışlardır. Ancak yazmak, düşünceyi ifade etmek, baş-

kalarına aktarma gayreti son bulmamıştır.

Bugün artık bu mücadele uluslararası alana taşınmıştır. Geçen

yüzyılın özellikle ikinci yarısından itibaren uluslararası düzeyde

önemli gelişmeler gösteren insan hakları konusu, günümüzde de-

Öztürk, Bahri – Erdem, Mustafa Ruhan, “Uygulamalı Ceza Muhakemesi Huku-

ku”, Bası 11, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2007, s. 130.