48 / 473
TBB Dergisi 2013 (106)
Özcan ÖZBEY
47
ve korunacak özgürlükler tanımlanmaktadır. İkinci seviyede ise, ifade
özgürlüğüne karşı izin verilebilir müdahalelerin neler olduğu, yani
bir devletin ifade özgürlüğünün kullanılmasına müdahalesinin meşru
olacağı durumları sayar. İşte çalışmamızın konusunu da bu ikinci kı-
sım oluşturmaktadır.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 10. maddesi ifade özgürlü-
ğünü şu şekilde düzenlemektedir:
“1. Herkes ifade özgürlüğü hakkına sahiptir. Bu hak, kamu makam-
larının müdahalesi olmaksızın ve ülke sınırları gözetilmeksizin, kanaat
özgürlüğünü ve haber ve görüş alma ve de verme özgürlüğünü de kapsar.
Bu madde, Devletlerin radyo, televizyon ve sinema işletmelerini bir izin
rejimine tabi tutmalarına engel değildir.
2. Görev ve sorumluluklar da yükleyen bu özgürlüklerin kullanıl-
ması, yasayla öngörülen ve demokratik bir toplumda ulusal güvenliğin,
toprak bütünlüğünün veya kamu güvenliğinin korunması, kamu düze-
ninin sağlanması ve suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlakın,
başkalarının şöhret ve haklarının korunması, gizli bilgilerin yayılması-
nın önlenmesi veya yargı erkinin yetki ve tarafsızlığının güvence altına
alınması için gerekli olan bazı formaliteler, koşullar, sınırlamalar veya
yaptırımlara tabi tutulabilir.”
Görüldüğü gibi 10. maddenin ikinci fıkrası ifade özgürlüğüne kar-
şı izin verilebilir müdahaleleri düzenlemektedir Demokratik toplum-
larda ifade özgürlüğü sınırlamalardan muaf değildir. Ancak sınırla-
maların da sınırı vardır. İlk olarak, sınırlandırmalar çok sıkı denetime
konu olmalıdır. Milli hukukta öngörülen sınırlandırmaların, Sözleş-
menin 10. maddesinin ihlali sonucunu doğurmaması için 3 koşul taşı-
ması gerekir. Bu koşullar, Avrupa İnsan hakları Mahkemesi tarafından
çok katı olarak yorumlanmaktadır.
12
Kısıtlamanın Sözleşmeye uygun olup olmadığının incelenmesi 10.
maddenin 2. fıkrasındaki koşullar açısından yapılacaktır. Buna göre
yapılan kısıtlama;
12
Bıçak, Vahit, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında İfade Özgür-
lüğü” – (Avrupa Birliği Yolunda Düşünce ve İfade Özgürlüğü Uluslararası
Sempozyumu’nda sunulan tebliğ) Yayım yeri: “Teorik ve Pratik Boyutlarıyla İfa-
de Hürriyeti” (Editör: Bekir Berat Özipek), Liberal Düşünce Topluluğu Yayınevi.
Ankara, Ağustos 2003, s. 271.