95 / 473
4857 Sayılı İş Kanunu’nun ve İlgili Mevzuatın Kadın İşçiler İle İlgili Hükümlerine Genel Bir Bakış
94
GİRİŞ
Ülkemizde çalışma yaşamında kadınlarla ilgili kadın erkek eşitli-
ğini sağlamaya çalışan bir çok düzenleme olmakla birlikte, bu hususta-
ki en ayrıntılı düzenlemeler İş Kanunu ve ilgili mevzuat içerisinde yer
almaktadır.
1
Nitekim bu hususta 4857 sayılı İş Kanunu, bir önceki 1475
sayılı İş Kanununa
2
nazaran daha kapsamlı ve ayrıntılı düzenlemeler
öngörmüştür.
Çalışma hayatında, kadınlarla ilgili olarak gerek İş Kanunu gerek
Sosyal Güvenlik Hukuku ile getirilen mevzuatta öngörülen hükümlere
dikkat edildiğinde, bu hükümlerin bir bölümü, cinsiyet kökenine da-
yanan bir ayrımcılığı gidermeyi amaçlamaktadır. Kalan diğer hüküm-
ler ise, çalışan işçinin kadın olması nedeniyle, özel olarak korunması
gereken alanlarda (hamilelik, analık vb.) bazı haklar tanımaktadır.
3
Ancak belirtilmelidir ki; kadınlara yönelik koruyucu haklar İş Kanu-
nu ve Sosyal Güvenlik Hukuku mevzuatı ile sınırlı değildir. Nitekim
Umumi Hıfzıssıha Kanunu,
4
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
5
, Sendika-
1
Süral, Nurhan;
“Uluslararası Çalışma Örgütü’nün Çalışan Kadınlara İlişkin Düzenle-
meleri ve Türkiye”
, T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlü-
ğü, Hukukta Kadın Sempozyumu, Ankara 2000, s. 124.
2
1475 sayılı iş Kanunu’nun ilgili düzenlemeleri ile ilgili ayrıntılı bilgi için bkz.:
Kaplan, Emine Tuncay; “Kadın işçinin İş ilişkisinden Doğan Hakları ve Korunma-
sı”, T.C. Başbakanlık Kadının Sorunları ve Statüsü Genel Müdürlüğü, Hukukta
Kadın Sempozyumu, Ankara 2000, s. 98 vd.
3
Nitekim Anayasamızın da “Çalışma Şartları ve Dinlenme Hakkı” başlıklı 50.
maddesinin ilk fıkrası uyarınca uyarınca; “Kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne
uymayan işlerde çalıştırılamaz”. Söz konusu hükmün ikinci fıkarasına göre ise;
“Küçükler ve kadınlar ile bedeni ve ruhi yetersizliği olanlar çalışma şartları bakı-
mından özel olarak korunurlar” ifadeleri yer almaktadır.
4
Örneğin bkz.: Umumi Hıfzıssıha Kanunu Madde 177 - Gebe kadınlar doğumların-
dan evvel üç ay zarfında çocuğunun vekendisinin sihhatine zarar veren ağır hiz-
metlerde kullanılamaz. Doğurduktan sonra 155 inci maddede tayin edilen muay-
yen müddet istirahatını mütaakıp işe başlıyan emzikli kadınlara ilk altı ay zarfında
çocuğunu emzirmek üzere mesai zamanlarında yarımşar saatlik iki fasıla verilir.
5
Örneğin 20.06.2012 Tarihinde kabul edilen 6331 Sayılı iş Sağlığı ve Güvenliği
Kanunu’nun 10 maddesinde “ İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk de-
ğerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür. Risk değerlendirmesi ya-
pılırken aşağıdaki hususlar dikkate alınır… Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emzi-
ren çalışanlar gibi özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu.”