TBB Dergisi 106. Sayı

4857 Sayılı İş Kanunu’nun ve İlgili Mevzuatın Kadın İşçiler İle İlgili Hükümlerine Genel Bir Bakış

layan İ.K.’nun 5. maddesinin 3. fıkrası hükmüdür.

Söz konusu hükme

göre; “İşveren, biyolojik veya işin niteliğine ilişkin sebepler zorunlu

kılmadıkça, bir işçiye, iş sözleşmesinin yapılmasında, şartlarının oluş-

turulmasında, uygulanmasında ve sona ermesinde, cinsiyet veya ge-

belik nedeniyle doğrudan veya dolaylı farklı işlem yapamaz”. Dolayı-

sıyla örneğin, çok sayıda işçi alınacak bir işyerinde, aranan özelliklere

sahip kadın adaylar bulunmasına rağmen işe alınan işçiler sadece er-

kekler arasından seçilmişse cinsiyete dayalı bir ayrım söz konusudur

Bunun gibi işveren, işin niteliğine ilişkin sebeplerle haklılaştıramadık-

ça sırf hamileliği nedeniyle bir işçi adayı ile iş sözleşmesi yapmaktan

kaçınamaz.

İşe almada işverenin cinsiyet nedeniyle ayrım yapması yasaktır.

Ancak söz konusu 5. maddenin düzenlemesinde yapılan bir eksiklik

bu hükmü etkisizleştirmektedir. Nitekim söz konusu hükmün yaptı-

rım bölümünü düzenleyen 6. fıkrasında “ayrımcılık tazminatının” “iş

ilişkisinde veya sona ermesinde” ayrımcılık yapıldığı zaman kararlaş-

tırılabilecek bir tazminat olduğu öngörülmüştür. İlgili hükme göre;

“İş ilişkisinde veya sona ermesinde yukarıdaki fıkra hükümlerine ay-

kırı davranıldığında işçi, dört aya kadar ücreti tutarındaki uygun bir

tazminattan başka yoksun bırakıldığı haklarını da talep edebilir…”.

Dolayısıyla bu düzenlemenin lafzına bakıldığında ayrımcılık tazmi-

natının “iş ilişkisinde ve sona ermesinde” uygulanabileceği sonucu

çıkmaktadır.

Görüldüğü üzere söz konusu hükmün lafzına sıkı sıkıya bağlı ka-

lınması durumunda işe almada cinsiyet ayrımı yasağı yaptırımsız ve

dolayısıyla kâğıt üzerinde kalmaktadır.

Bu itibarla söz konusu yasa-

ğın bir anlam kazanabilmesi için İ.K.’nun 5. maddesinin 6. fıkrasının

işe almada cinsiyete dayalı ayrım yasağını da kapsayacak şekilde yeni-

den düzenlenmesinin isabetli olacağı kanaatindeyiz.

8 Yuvalı, Ertuğrul; İşçinin Kişisel Özellikleri Bakımından İşverenin Eşit Davranma

Borcu, Turhan Kitabevi, Ankara 2012, s. 170.

Kaya, Pir Ali; “Çalışma Hukukunda Eşitlik: Kavramsal Çerçeve, Uluslararası Bel-

gelerde ve Türk İş Hukukundaki Yeri”, Mercek, Nisan 2005, s. 151-152.

Süzek, Sarper; “İşverenin Eşit Davranma Borcu”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Aralık

2008, Sayı:12, s. 27.

Yıldız, Gaye Burcu; İşverenin Eşit İşlem Yapma Borcu, Ankara, Yetkin Yayınları,

2008, s. 198.

Yıldız, a.g.e., s. 198.