TBB Dergisi 106. Sayı

4857 Sayılı İş Kanunu’nun ve İlgili Mevzuatın Kadın İşçiler İle İlgili Hükümlerine Genel Bir Bakış

102

uğramış çalışanlar varsa, hukuki yollarla haklarını aramaları için ge-

rekli önlemleri almak durumundadırlar.

Direktifin 3. maddesi, “Üye ülkeler, yasalardan, tüzük veya idari

hükümlerden kaynaklanan eşit ücret ilkesine aykırı olan, kadın ve er-

kekler arasındaki bütün ayırımcılığı ortadan kaldırmalarını” hükme

bağlamıştır. 4. maddede ise “Üye ülkeler, toplu sözleşmelerde, ücret

tablolarında veya ferdi iş akitlerinde görülen eşit ücret ilkesine aykırı

hükümleri geçersiz kılacak veya değiştirecek gerekli önlemleri ala-

cakları” belirtilmiştir. Üye devletler ayrıca eşit ücret ilkesine uyulma-

dığı şikayetinde bulunan çalışanı, şikayette bulunması veya başka bir

hukuki yola başvurmasına karşı, işten çıkarılmaya karşı koruyacak-

lardır( md. 5).

Ücret Eşitliği Direktifi, kadın ve erkekler için eşit değerde iş için

eşit ücret ödenmesini, iş değerlendirmesi yapılırken kadın ve erkekler

için aynı ölçütlerin esas alınmasını, ücret deyiminin asıl ücretin yanın-

da ücret eklerini de kapsadığını

, netice itibariyle ücretlendirme koşul

ve şartlarında cinsiyete dayalı her türlü ayrımın yasak olduğu vurgu-

lanmıştır.

Avrupa Birliği Hukukunda söz konusu Direktif’in yanında ka-

dın-erkek çalışanların eşitliğinin sağlanması bakımından, “76/207

Sayılı İşe Alınma, Mesleki Eğitim, İlerleme ve Çalışma Koşullarında

Kadın ve Erkeğe Eşit Davranma Direktifi”

ve “79/7 Sayılı Sosyal Gü-

75/117 Sayılı Direktif, Avrupa Birliği Adalet Divanı kararları doğrultusunda üc-

reti en geniş şekilde ele almıştır. Kararlar için bkz.: Blainpain, Roger; European

Labour Law, 10. Revised Edition, Holland 2003, s. 481-485.

Söz konusu Direktifle ilgili ayrıntılı bilgi için bkz: Ertürk, s.74 vd.; Aydınöz,

Gonca; “Avrupa Birliği ve ATAD Kararları Çerçevesinde Ayrımcılık Yasağı ve

Ayrımcılığın İspatı”, Çalışma ve Toplum 2009/3, Sayı:22, s. 166.; 76/207 sayılı

Direktif 23.09.2002 tarih 2002/73 sayılı Direktifle kısmen değiştirilmiştir. Yapı-

lan değişikliğin amacı 76/207 sayılı Direktif’te bahsedilmemiş olan doğrudan

ve dolaylı ayrımcılığın tanımlarını yapmak ve böylece bu husustaki eksikliği

gidermektir. Nitekim 2002/73 sayılı Direktifin 2. maddesinin ilk fıkrasına göre

doğrudan ayrımcılık; “Bir kimsenin cinsiyete dayalı olarak benzer bir durumda

gördüğü, görmekte olduğu yada görebileceği muameleden daha aşağı şartlarda

bir muameleye tabi tutulmasıdır”. Dolaylı ayrımcılık ise; “Bir hüküm, kriter ya

da uygulama, meşru bir amaçla yasallaştırılmamışsa ve bu amaca ulaşmak için

uygun ve gerekli değilse, görünüşte tarafsız olan bu hüküm, kriter yada uygu-

lamanın, bir cinsiyettekileri diğer cinsiyettekilerle karşılaştırıldığında daha aşağı

bir duruma getirmesidir” şeklinde tanımlanmıştır. 2002\73\EC Sayılı Direktifle

ilgili ayrıntılı bilgi için bkz.: Painter, Richard W. / Holmes, Ann E. M., Cases And