178 / 505
TBB Dergisi 2013 (107)
Seda YURTCANLI DUYMAZ
177
timini azaltmayı hedefleyen bu spotun özel bir televizyon kanalı tara-
fından yayımlanması talebinde bulunan dernek, taleplerinin reddedil-
mesi üzerine dava açmıştır. İç hukuk yollarının tükenmesinden sonra
AİHM’ne başvurulmuştur. Mahkeme, 4 Ekim 2007 tarihinde verdiği
kararında herhangi bir bireysel menfaat gütmeyen, aksine hayvanların
korunması şeklinde beliren genel menfaatin kamuoyuna duyurulması
amacını taşıyan bu spotun yayımlanmasının engellenmesini ifade öz-
gürlüğüne aykırılık olarak değerlendirmiştir.
8
Bir başka olayda da London Greenpeace isimli örgüt fast-food
zinciri olan Mc Donalds aleyhine hazırladığı broşürleri dağıtması ne-
deniyle İngiliz Mahkemelerince para cezasına çarptırılmıştır. İç hu-
kuk yollarını tükettikten sonra AİHM’ne başvuran dernek ifade öz-
gürlüklerinin ihlal edildiğini öne sürmüştür. İngiltere, savunmasında
ilgili derneğin gazeteci olmadığı için geniş bir ifade özgürlüğünden
faydalanamayacağını, şirketin itibarının korunması için verilen ida-
ri para cezasının uygun olduğunu belirtmiştir. Bu savunma üzerine
Mahkeme, broşürdeki iddiaların kamu yararına olduğunu, bu nedenle
de “politik ifade” olarak algılanıp üst düzeyde korunması gerektiğini
ifade ederek İngiltere’yi mahkûm etmiştir.
9
Çevresel sorunların olduğu bir ortamda, bireyler ve özellikle de
birey toplulukları olan sivil toplum kuruluşları, bu kirlenmeden, kay-
gılarından, şimdiki ve gelecekteki olası sonuçlarından ifade özgürlü-
ğü sayesinde bahsedebilmektedirler.
10
Görüldüğü gibi AİHM çevreyi
korunması gereken üstün bir menfaat olarak kabul ederek ifade öz-
gürlüğü kapsamında korumuştur. Ancak daha etkin bir koruma için
çevreyi ayrı bir hak olarak düzenlemekte de fayda vardır. Şu halde
konumuz itibariyle ifade özgürlüğü, çevre hakkının etkinliğini sağla-
yarak, bu hakkın ne olduğunu, neleri kapsadığını, hangi hallerde ihlal
edildiğini, ihlallerin önlenebilmesi için nelerin yapılması gerektiğini
ifade edebilmeyi sağlar. O halde uygulanması istenecek, mücadelesi
verilecek çevre hakkını ve unsurlarını incelememiz gerekmektedir.
8
AİHM,
Verein gegen Tierfabriken (VgT) / İsviçre
, n°32772/02, 04.10.2007.
9
AİHM, Steel ve Morris/ Birleşik Krallık, n°68416/01, 15.02.2005. Benzer bir dava
için bakınız AİHM,
Vides Aizsardzibas Klubs/ Letonya
, n°57829/00, 27.05.2004.
10
Arif Ali Cangı, “Yaşamın Savunulmasında Düşünce Ve İletişim Özgürlüğü”,
in
Türkiye’de İfade Özgürlüğü,
bsgst Yayınları
, İstanbul, 2009, s.502.