368 / 505
TBB Dergisi 2013 (107)
Hacı KARA
367
a) Satış Sözleşmesi
“Özel Borç İlişkileri” başlıklı İkinci Kısmın “Satış Sözleşmesi”
başlığını taşıyan Birinci Bölümün Üçüncü Ayırımında “Satış İlişkisini
Doğuran Haklar” başlığı altındaki 238, 239, 240, 241 ve 242’inci mad-
delerde, eBK’da yer almayan yeni düzenlemeler yapılmış, özellikle
“sözleşmeden doğan önalım hakkı” düzenlenmiştir. Aynı Bölümün
Dördüncü Ayırımında, eBK’da tanımlanmayan “Tecrübe ve muayene
şartıyla satım”, bu kez “Beğenme koşuluyla satış” adı altında, 249’uncu
maddede tanımlanmıştır. “Kısmî Ödemeli Satışlar” başlığı altında yer
verilen “Taksitle satış”, eBK’dan farklı biçimde ve oldukça ayrıntılı ola-
rak, 253 ilâ 263’üncü maddelerde düzenlenmiştir. Aynı şekilde, eBK’da
yer verilmeyen “Önödemeli Taksitle Satış”, yTBK’nın 264 ilâ 272’inci
maddelerinde düzenlenmiş yeni bir satış türüdür. “Kısmî ödemeli
satışlar” hakkında yTBK 253 vd. maddelerde düzenleme yapılırken,
İsviçre Borçlar Kanununun 23 Mart 2001 tarihli “Tüketici Kredilerine
İlişkin Federal Kanun”dan önceki düzenlemesi ile hukukumuzdaki
4077 sayılı “Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun”daki düzenleme
göz önünde tutulmuştur. Yapılan temel değişiklikler kısaca şunlardır:
1) Yarar ve Hasar
eBK’nın 183’üncü maddesinin birinci fıkrasında, parça borçların-
da yarar ve hasarın, kural olarak sözleşmenin kurulduğu anda alıcıya
geçtiği kabul edilmektedir. Türk-İsviçre Borçlar Kanununda, satılanın
mülkiyetinin, borçlandırıcı işlem niteliğindeki satış sözleşmesinin ku-
rulduğu anda değil, tasarruf işlemi niteliğindeki zilyetliğin devri veya
tescil işleminin gerçekleştiği anda alıcıya geçtiği hâlde, onun, henüz
malik olmadığı bir malın hasarına katlanmak ve bedeli ödemek zorun-
da bırakılması, hakkaniyete aykırı görülerek, öğretide eleştirilmekte-
dir. Uluslararası taşınır malların satışına ilişkin sözleşmelere uygulana-
cak kurallarda da, hasarın teslim anında alıcıya geçmesi kabul edilmiş
bulunmaktadır. Bu nedenle, yTBK’da, eBK’da yapılan düzenlemeden
farklı olarak, satış sözleşmesinde hasarın, taşınırlarda zilyetliğin dev-
ri, taşınmazlarda ise tescil anına kadar satıcıya ait olduğu, istisnasız
bir kural hâline getirilmiştir. Bu değişikliğe ve yeniliğe bağlı olarak,
eBK’nın, çeşit (cins) borçlarında hasarın alıcıya geçmesinin koşullarına
ilişkin ikinci fıkrası ile geciktirici koşula bağlı satış sözleşmesinde ha-