TBB Dergisi 108. Sayı

Kefalet Sözleşmesinin Uygulama Alanı

114

unsurları tam ama asıl borçlunun imzası sahte olan kambiyo senedin-

deki avalist, avalin bağımsızlığı nedeniyle borçtan sorumlu olur. Kefil

asıl borçluya göre fer’i nitelikte sorumlu iken, avalistin sorumluluğu

müteselsildir (TTK m. 702, m. 717). Avalist ödemede bulunduğu tak-

dirde, lehine aval verdiği kişiye ya da bu kişiye karşı sorumlu olanla-

ra yönelik kıymetli evraktan kaynaklanan bağımsız bir hak elde eder

(TTK m. 702/3).

Kefil, alacaklıya ifada bulunduğu öl

çüde, onun haklarına

halef olur (TBK m. 596). Poliçe, çek ya da bonoya birden fazla kişinin

aval vermesi halinde ödeme yapan avalist, lehine aval verdiği kişiden

bu tutarın tamamını isteyebilir. Dolayısıyla avalde, kefaletteki gibi

be-

neficium divisionis

kuralı (TBK m. 591) geçerli değildir

2) Avalin Şekli

Aval ile kefalet arasındaki farklara rağmen, avalin gerçek kişiler

tarafından verilmesi halinde kambiyo senetlerine özgü bir şahsi temi-

nat niteliğinde olması, avalin TBK m. 603 kapsamında değerlendiril-

mesine kapı açar. Doktrinde avalin TBK m. 583’te düzenlenen kefa-

letin şekline ilişkin emredici hükümleri ortadan kaldırmayacağı ifade

edilmektedir

. Bu görüşün sonucu olarak, aval verilirken avalin şekli-

ne ek olarak TBK m. 603 göndermesiyle TBK m. 583’teki şekil ile TBK

m. 584’te düzenlenen eşin rızasına ilişkin hükümlerin uygulanması

kaçınılmaz görünmektedir. Eğer TBK m. 583’te düzenlenen kefaletin

şekline ilişkin hükümlerin avale de uygulanacağı kabul edilirse bunun

sonuçları şu şekilde olacaktır:

• Avalin şekline ilişkin yapılacak değerlendirmede öncelikle bir

kambiyo taahhüdü olması nedeniyle avalin TTK m. 701’de özel

olarak düzenlenen geçerlilik şartlarına değinmek gerekir. Buna

göre aval şerhi, kambiyo senedi veya alonj üzerine verilir (TTK m.

701/1). Kambiyo senedi ya da alonjun üzeri “aval içindir” veya

bununla eş anlamlı başka bir ibare yazılarak aval veren tarafından

imzalanır (TTK m. 701/2). Muhatabın veya düzenleyenin imzala-

rı hariç, kambiyo senedi yüzüne atılan her imza aval şerhi sayılır

(TTK m. 701/3). Kimin için verildiği belirtilmemişse aval, düzen-

leyici için verilmiş sayılır (TTK m. 701/4).

Zevkliler/Gökyayla, s. 660; Aral/Ayrancı, s. 424; Öztan, s. 169; Erzurumluoğlu, s.

206-207; Gümüş, s. 286, 296-297; Pulaşlı, s. 171-173.

Öztan, s. 170; Pulaşlı, s. 173