113 / 417
Kefalet Sözleşmesinin Uygulama Alanı
112
bir ifadeyle yükümlülük altına girdiğini kendi el yazısıyla yazmamışsa
emri alana karşı adi kefil gibi sorumlu olur
82
.
TBK m. 583/2’nin bir yansıması olarak kredi emri verme konu-
sunda yetki verilmesi ve kredi emri verme vaadinde bulunulması da
kefalet sözleşmesinin geçerlilik şekline tabidir. Kredi emrinde, emir
verenin sorumluluklarını artıran değişiklikler, kefalet için öngörülen
şekil şartlarına uyularak yapılmak zorundadır (TBK m. 583/3).
Kredi emrinde, şekle aykırılığın yaptırımı, kefalet sözleşmesinde
olduğu gibi kesin hükümsüzlüktür. Kesin hükümsüzlüğün ortaya çı-
kabilmesi için TBK m. 583’te düzenlenen şekle hiç ya da esaslı unsurlar
yönünden uyulmamış olması gerekir. Kesin hükümsüz kredi emrine
dayanılarak emri verenden ifa talep edilemez. Yapılan ifa ise “borçlu
olunmayan para ödenmiş olduğundan” hükümsüzlüğü ortadan kal-
dırmaz. Yapılan ödeme, sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre, bor-
cu sona eren “üçüncü kişiden” geri istenebilir
83
. Kredi emri veren ile
kredi emrinden yararlanan arasındaki ilişkiye, kefil ile asıl borçlu ara-
sındaki ilişkiyi düzenleyen hükümler uygulanır (TBK m. 519). Hâkim
hükümsüzlüğe neden olacak eksikliği taraflar ileri sürmese de hâkim
re’sen dikkate alır
84
.
3) Kredi Emri Verme Ehliyeti
Kredi emrinin geçerli olabilmesi için amirin tam ehliyetli olması,
evli ise mahkemece verilmiş bir ayrılık kararı olmadıkça veya yasal
olarak ayrı yaşama hakkı doğmadıkça, en geç emir anına kadar eşinin
yazılı rızasını alması gerekir (TBK m. 584/1). Kredi emrinde sonradan
yapılan, amirin sorumluluk tutarını artmasına, adi kefil gibi sorumlu
olan amirin müteselsil kefil gibi sorumlu olmasına ya da amir yararına
olan güvencelerin önemli ölçüde azalmasına sebep olmayan değişik-
likler için eşin rızası gerekmez (TBK m. 584/2).
82
Kredi emrinin şekline de uygulanabilecek kefalet sözleşmesine ilişkin açıklamalar
için bkz. Özen, s. 217-219.
83
Yargıtay’ın aksine İsviçre Federal Mahkemesi, “kefalette” sebepsiz zenginleşenin
alacaklı olduğunu kabul etmektedir (Özen, s. 232).
84
Kesin hükümsüz kefalet sözleşmesinin ifası ile ilgili açıklamalar için bkz. Özen, s.
228-229, 232-236.