TBB Dergisi 109. Sayı

TBB Dergisi 2013 (109)

Ferhat USLU

179

Bu noktada dikkat çeken konu, demokratik bir sistemde en temsili

nitelikteki erklerden birisi olan yasama organına karşı, çoğunlukla de-

mokratik ilkeler gözetilmeden oluşmuş bir kurumun müdahalesidir.

Esasında bu yaklaşım, anayasallık denetimi yapan bir kurulun, faali-

yetiyle, yasama ve yürütme erklerinin “üzerinde konumlanarak”, bir-

kaç kişinin çoğunluğun iradesini geçersiz kılarak ona egemen olacağı

savına dayanmaktadır

Şu halde anayasa yargısının ve anayasa yargısı organlarının meş-

rulukları tartışılırken ortaya atılan itirazların erkler ayrılığı ile ilgilidir.

Ancak erkler ayrılığı ilkesi egemenliğin kullanılması ya da devlet içe-

risindeki egemenliğin dağılımını ifade etmesi nedeniyle, anılan konu-

nun son tahlilde egemenlik kavramı ile ilgili olduğu gözlenmektedir

Yine anayasa yargısının meşruluğu ile ilgili olarak yapılan tartışmalar-

da eksen kavram olan “egemenlik kavramının” anlamlandırılması da

konu bakımından önem arzetmektedir.

Esasında, anayasa yargısının meşruluktan yoksun olduğuna iliş-

kin az önce sözü edilen itirazlar, büyük ölçüde egemenliğin klasik an-

laşılış biçiminden kaynaklanmaktadır. Bireylerin temsilcilerinden olu-

şan yasama organı üzerinde, atama ile oluşmuş bir kurul tarafından

yapılan yargısal denetimin demokrasi ile nasıl bağdaştığı sorusuna

verilecek cevap, doğrudan egemenlik kavramının anlamı ve onun kul-

lanıması ile ilgilidir. Bu makalede egemenlik kavramının klasik ve çağ-

mekteydi. Dolayısıyla Cumhurbaşkanın kimin olacağı konusunda halk iradesinin

belirleyiciliği oldukça düşüktü. Ancak 5678 sayılı Kanun’la yapılan değişiklikle

Cumhurbaşkanının doğrudan halk tarafından genel oyla seçilmesi esası benim-

senmiştir (Any. md. 102/2). Bu durum, AYM üyelerinin belirlenmesi işindeki

“demokratik zincir”i kısaltmıştır. Diğer taraftan 5982 sayılı Kanun ile yapılan ana-

yasa değişikliği ile AYM’nin oluşumunda bir reform yapılmıştır. Bu reform kap-

samında on yedi anayasa hâkiminden üçünün dolaylı da olsa TBMM tarafından

belirlenmesi kabul edilmiştir (Any. md. 146/2). Anılan her iki anayasa değişikliği

ile hem AYM üyelerinin belirlenmesinde demokratik temsile dayalı yeni bir sis-

tem getirilmiş, hem de anayasa hâkimlerinin az da olsa temsilî nitelik kazanmaları

sağlanmıştır.

Arslan, a.g.e., s. 31.

Göztepe bu itirazları şöyle dile getirmektedir: “1- Kuvvetler ayrılığı ilkesi gereği,

hiçbir organ diğerinin etkinliğine karışamaz, diğerine müdahale edemez. Dolayı-

sıyla yargının yasama üzerindeki denetimi, bu ayrılmış işlevleri birbirine karıştır-

maktadır. 2- Demokrasi, halkın seçtiği temsilciler eliyle devletin yönetilmesiyse,

halk tarafından seçilmeyen yargıçların yasama meclisinin yaptığı işlemleri denet-

lemesi, iptal etmesi demokratik ilkelerle bağdaşmaz.”

Ece Göztepe, Anayasa Şi-

kayeti, Ankara, AÜHFY, Yayın No. 530, 1998, s. 7.