181 / 485
Anayasa Yargısının Meşruluğuna Bir İtiraz Olarak “Egemenlik”
180
daş anlamı üzerinde durularak, anılan kavramın günümüz şartlarında
büründüğü anlamın anayasa yargısının meşruluğu üzerinde herhangi
bir olumsuz etkisi olmadığı ortaya konulmaya çalışılacaktır.
I. EGEMENLİK KAVRAMI
Egemenlik kavramı sözlükte, “milletin ve onun tüzel kişiliği olan
devletin yetkilerinin hepsi, hükümranlık, hâkimiyet
7
” olarak ifade
edilmektedir. Ancak egemenlik kavramının siyaset ve iktidar olgu-
larıyla olan yakın ilişkisi
8
, onun siyaset bilimi ve özellikle kamu hu-
kukunda daha derinlikli anlamlara sahip olmasına neden olmuştur.
Ayrıca egemenlik kavramı günümüze değin birçok yazar tarafından
ele alınmış bir kavram olmasına karşın, anlamı üzerinde tam bir görüş
birliğinin olduğu da söylenemez
9
. Ancak bir yetki olarak nitelendirilen
egemenlik
10
kavramı için bir tanımlamada bulunmak gerekirse, anılan
kavramı, bir devlette var olan asli ve en üstün hukuki iktidar
11
ya da en
yüksek emir ve kumanda ehliyeti olarak tanımlamak mümkündür
12
.
Çalışmalarında egemenlikle ilgili görüşlere yer veren yazarlar ge-
nellikle şu dört özellik üzerinde durmuşlardır:
7
TürkDilKurumu,GüncelTürkçeSözlük(Çevrimiçi
)http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.50b7423953bd50.88946446, 15
Ağustos 2013.
8
Mümtaz Soysal, “Değişen Egemenlik ve Meşruluk”, Anayasa Yargısı, S. 20, Anka-
ra, AYM Yayınları, 2003, s. 171.
9
Egemenlik konusunda görüşlerin çok çeşitli olması, özellikle devlet egemenliği-
nin sınırlandırılabilirliği ya da ne ölçüde sınırlandırılabileceğine ilişkin tartışma-
lar büyük ölçüde, egemenlik kavramının çağdaş anlamda tartışılmaya başlandığı
on altıncı yüzyıldaki feodal, aristokratik ve monarşik yapı zemininden günümüz-
de ulaşılan demokratik yapı ve cumhuriyet sistemlerine geçilmiş olmasından kay-
naklanmaktadır. Feodal ve aristokratik yönetim biçimlerinin yoğunlukta olduğu
dönemdeki egemenlik konusundaki çıkarımların, günümüzdeki yönetim biçim-
leri ve özellikle de demokrasi karşısında ne denli tutarlı ve/veya tutarsız olacağı
kolayca anlaşılabilir. Bu konudaki tartışmalar için bkz.: Baron Sergei Aleksandro-
vich Korff, “The Problem of Sovereignty”, American Political Science Review, Vol.
17, No. 3, August 1923, pp. 404-414.
10
İbrahim Özden Kaboğlu, Anayasa Hukuku Dersleri (Genel Esaslar), Gözden Ge-
çirilmiş 6. Basım, İstanbul, Legal Yayınları, 2010, s. 80
11
Erdoğan Teziç, Anayasa Hukuku, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 14. Basım,
İstanbul, Beta Yayınları, 2012, s. 140.
12
Attila Özer, “Ülkemizde Egemenlik ve Yargı Erkinin Avrupa İnsan Hakları Mah-
kemesi Kararları karşısındaki Durumu”, Anayasa Yargısı, S. 20, Ankara, AYM
Yayınları, 2003, s. 187.