182 / 485
TBB Dergisi 2013 (109)
Ferhat USLU
181
“Egemenlik hukukî bir iktidardır: egemenlik basit bir güç olayı de-
ğildir. Onu kullanan iktidar; bir hukuk düşüncesine dayanır ve birey-
ler tarafından da hukuk kuralları koymaya yetkili olarak kabul edilir.
Egemenlik aslî bir iktidardır: Egemen devlet, egemenliğini başka
bir otoriteden almaz. Oysa, bir devletteki başkaca kuruluşların iktidarı
asli değil, devletten alınmış, aktarılmıştır (muktebestir).
Egemenlik en yüce bir iktidardır: En yüce olması, aslî olmasının
bir sonucudur. Devlet, egemenliğini kullanırken, kendisinden daha
üstün başka bir otoriteye bağımlı değildir.
Egemenlik kayıtsız - koşulsuz bir iktidardır: Bu egemenliğin ai-
diyetini ifade eder. Çünkü, dışardan ve daha önceden var olan hiçbir
normdan kaynaklanmamaktadır. Fakat kullanılması, demokratik bir
devlette hukukla kayıtlı ve şartlıdır.
13
”
Egemenlik kavramı ile ilgili görüşlerden söz ederken eski
Yunan’dan başlamak gerekirse de, anılan kavramın günümüzde an-
laşılış tarzı ve yine günümüze etkileriyle ilgili yapılacak tartışmalar
bağlamında Fransız düşünür Jean Bodin’in (1530-1596) görüşlerinden
başlamanın daha yerinde olacağı değerlendirilmiştir.
Jean Bodin egemenlik konusundaki görüşlerini “Devlet Üzeri-
ne Altı Kitap” adlı eserinde ortaya koymuştur (Les Six Livres De La
République-1576
14
). Jean Bodin’e
göre egemenlik, “yurttaşlar ve uy-
ruklar üzerindeki en yüksek, mutlak ve en sürekli güçtür.
15
” Ege-
menlik, belirli bir süre için özel çıkarlar amacıyla kullanılmamak üzere
verilmiş mutlak bir erki ifade eder. Egemenliğin sürekli erk olma ni-
teliği, onun bir ya da daha fazla kişiye belirli bir süre verilebilmesini
engellemez
16
. Egemenliğin s
ürekliliği onun, değişen siyasi
iktidarlar-
la hiçbir ilişiğinin olmamasını ve zaman içinde sürekli aynı kalmasını
ifade eder
17
. Kanun yapmak, savaş ve barışa karar vermek, yükümlü-
13
Teziç, a.g.e., s. 140. Ayrıca bkz.: Kaboğlu, a.g.e., s. 79 ve 80.
14
Eserin İngilizcesi için bkz.: Jean Bodin, Six Books of the Commonwealth, Trans. by
Michael John Tooley, Oxford, The Alden Press, 1955.
15
Jean Bodin, “Devlet Üstüne Altı Kitap’tan Seçmeler”, Batı’da Siyasal Düşünceler
Tarihi Seçilmiş Yazılar Yeniçağ, C. 2, Haz. Mete Tunçay, İstanbul Bilgi Üniversite-
si Yayınları, İstanbul, 2002, s. 183.
16
A.e., s. 183.
17
Murat Sarıca, Siyasi Düşünce Tarihi
,
Gerçek Yayınevi, İstanbul, 1973, s. 78.