185 / 485
Anayasa Yargısının Meşruluğuna Bir İtiraz Olarak “Egemenlik”
184
iradenin her zaman kamunun iyiliğine yönelik kararlar alacağını ve
hiçbir zaman yanılmayacağını kabul etmiştir. Bundan dolayı, çoğun-
luğun isteklerini sınırlandıracak ve çoğunluğun dışında kalan yanıl-
mış kitleyi oluşturan azınlığın haklarını koruyacak düzeneklere ve
kurumlara gerek bulunmamaktadır. Esasında çoğunluğun iradesinin
sınırız, mutlak, bölünmez, devredilemez ve temsil edilemez nitelikleri
de, onun her zaman kamunun iyiliğine yönelecek olmasından gelir.
Kuşkusuz böyle çoğunlukçu demokrasi anlayışının hâkim olduğu bir
sistemde, erkler ayrılığı ve kanunların anayasaya uygunluğunun yar-
gısal denetimi gibi hem çoğunluğun iradesini sınırlandırma sonucunu
doğuran hem de azınlık haklarını koruyucu işlev gören araçlara yer
verilemez
29
.
Rousseau, egemenliğin mutlak iktidarı kullanan monarktan alınıp
bireylere verilmeye çalışıldığı 1789 Fransız İhtilâli öncesinin ortamın-
da, toplumun bütününü egemen sayarak, bireyler ile genel iradenin
ifadesi olan “kanun” arasında bir irade bütünlüğünün bulunduğunu
ortaya koymuştu
30
. Yine, İngiliz yazar ve düşünürlerden Albert Venn
Dicey (4 Şubat 1835-7 Nisan 1922) egemenliği hukuksal ve siyasi ol-
mak üzere ikiye ayırmıştır. Yazara göre, Birleşik Krallık’da hukuksal
egemenlik yasama organına; siyasi egemenlik seçmenlere aitti. Yasa-
ma organı hukuku “yaratırken”, seçmen hukukun yaratılması sürecin-
de etkin rol oynamaktadır
31
.
Devlet, Rousseau ile birlikte kendi kendini yöneten bir topluluğun
organı haline gelmiş ve topluluğun üzerinde belirleyici erk olmaktan
çıkmaya başlamış olmakla birlikte
32
, Rousseau, genel irade adına ço-
ğunluğun iradesini neredeyse kutsallaştırması
33
nedeniyle “totaliteriz-
min öncülerinden” biri olarak kabul edilmektedir
34
.
29
Jean Jacques Rousseau, Toplum Sözleşmesi, Çev. Ahmet Şensılay, Ankara, Anah-
tar Yayınları, 2010, s. 67-73.
30
Soysal, a.g.m., s. 172.
31
Mehmet Turhan, “Değişen Egemenlik Anlayışının Hak ve Özgürlüklerin Korun-
masına Etkileri ve Türk Anayasa Mahkemesi”, Anayasa Yargısı, S. 20, Ankara,
AYM Yayınları, 2003, s. 218 ve 219.
32
Mithat Sancar, “Değişen Egemenlik Sürecinde Meşruiyet Sorunu ve Anayasal dü-
zen”, Anayasa Yargısı, S. 20, Ankara, AYM Yayınları, 2003, s. 159 ve 160.
33
Necmi Yüzbaşıoğlu, “İnsan Haklarının Ulusal Düzeyde Korunması”, İnsan
Hakları, Haz. Korkut Tankuter, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 2000, s. 398.
34
Atilla Yayla, “Rousseau’nun Zihniyet Dünyası”, Zaman Gazetesi, 5 Ekim 2012,
(Çevrimiçi)
http://www.zaman.com.tr/yorum/rousseaunun-zihniyet-dunya-