311 / 485
Uluslararası Hukuk Açısından Ege Hava Sahasında Türkiye ve Yunanistan Arasındaki Sorunlar
310
Uluslararası hava sahasında geçerli hukuki rejim ise serbestliktir.
Konuya ilişkin olarak 1982 tarihli BMDHS madde 87/1’de açık deniz
üzerinde bulunan hava sahasında bütün devletlerin uçuş serbestisi ol-
duğunu düzenlenmektedir. Bitişik bölge ve münhasır ekonomik bölge
üzerindeki hava sahasında da uçuş serbestliği ilkesi geçerli olacaktır.
Chicago Sözleşmesi’nin 2. maddesinde ulusal hava sahası ile il-
gili olarak, “bu Sözleşme’nin amaçları açısından bir devletin ülkesi
deyimiyle bu devletin toprakları ve bu topraklara bitişik olan yine
aynı devletin egemenliği altında bulunan karasularının kastedildiği”
düzenlemesi yer almaktadır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken
husus, bu Sözleşme’nin amacının devletlerin hava sahasını belirlemek
olmadığıdır. Sadece devletlerin egemenliğinin devletin kara ülkesi ve
deniz alanlarında olduğu gibi hava sahasında da geçerli olduğunu te-
yit etmektedir. O nedenle bir devletin hava ülkesini belirleyebilmek
için öncelikle karasularının belirlenmesi gerekmektedir. O nedenle
de deniz hukukuna ilişkin sözleşmeler de uluslararası hava hukuku
uyuşmazlıklarında uygulanabilir hukuk olarak karşımıza çıkmakta-
dır. Açıklamalardan da anlaşılacağı üzere Ege Denizi’ndeki karasula-
rının genişliğine ilişkin sorun
24
, hava sahası sorunları ile birlikte bir
madalyonun iki yüzünü oluşturmaktadır. Bir devletin hava ülkesinin
sınırını deniz ülkesi, deniz ülkesinin sınırını da karasularının dış sı-
nırı belirlemektedir. O nedenle öncelikle Yunanistan ve Türkiye’nin
karasularına ilişkin mevzuat ve uygulamalarını konuya ilişkin deniz
hukuku sözleşmelerinin ilgili hükümleri ve örf adet hukuku kuralları
kapsamında değerlendirmek gerekmektedir.
II. Yunanistan’ın Deniz ve Hava Hukuku’na İlişkin Ulusal
Düzenlemeleri ve Uygulamaları
Yunanistan, 19. yüzyılın sonuna kadar karasuları genişliğini güm-
rük, sağlık gibi konularda farklı amaçlar ile herhangi bir ulusal mevzu-
atında “karasuları” terimine yer vermeksizin uygulamıştır. I. Dünya
Savaşı sırasında Yunanistan’ın karasuları ve hava sahasına ilişkin po-
litikasında güvenlik kaygısı ve ekonomik nedenler ön plana çıkmıştır.
O dönemde denizcilik ve balıkçılık alanındaki gelişmelere koşut ola-
24
Bu konuda bkz. ODMAN, Tevfik,
“Ege’de Türk-Yunan Karasuları Genişliği Sorunla-
rı
”, Deniz Hukuku Sempozyumu, Çağ Üni. Yayınları No:18, 2012, ss.83–112.