318 / 485
TBB Dergisi 2013 (109)
Ülkü HALATÇI ULUSOY
317
dar uygulanabilmesi Ege Denizi’nin özel durumu nedeniyle mümkün
değildir ve bu yönde Türkiye’yi bağlayan evrensel bir örf adet hukuku
kuralı mevcut değildir.
Assonitis’e göre ise, 1931 tarihli Kararname, Yunan hava sahasını
10 mil olarak sabitlemeyip karasularından bağımsız bir hava korido-
ru (airbelt) oluşturmaktadır. 10 millik uygulama, sadece hava ulaşımı
ve kontrol amaçlı olduğundan bu konular dışında karasuları ve hava
sahası arasında bir paralellik bulunmaktadır. Yunanistan’ın güvenlik
endişeleri ile ekonomik ve ticari amaçları birlikte düşünüldüğünde bu
Kararname, uluslararası hukuka uygun bulunacaktır. Bir başka ifade
ile Yunanistan 6 millik hava sahasında tam bir egemenlik uygularken,
6–10 millik hava sahasında daha sınırlı bir egemenlik uygulamaktadır.
Uluslararası hukukta hiçbir kural 12 milin altında olmak şartı ile ka-
rasularından daha geniş bir alanda ulusal hava sahası uygulamasını
yasaklamamaktadır.
52
Ancak incelenen uluslararası sözleşmelerde bu
görüşü destekleyen bir düzenlemeye rastlamak mümkün değildir.
Öte yandan Yunanistan, bu uygulamaya yönelik çok uzun bir
süre itiraz edilmemiş olmasını bu yönde bir örf adet hukuku kuralı-
nın oluşumuna bağlamıştır. Oysa İngiltere, II. Dünya Savaşı’nın ba-
şında bu uygulamayı protesto etmiştir. Ancak bunu daha sonra faz-
la tekrarlamamıştır.
53
Türkiye ise, ilk olarak 1974 yılında Kıbrıs Barış
Harekâtı sonrasında bu uygulamayı kınamış ve kabul etmeyeceğini
açıklamıştır.
54
Ardından protestolar daha sık ve etkili bir şekilde tek-
rarlanmıştır. ABD de karasularının ötesinde 10 millik hava sahası ege-
menliğini kabul etmediğini açıklamıştır.
55
1931 sayılı Kararname’nin
uluslararası hukuk ve uygulamasına aykırı olduğunu ve bu durumun
tanınmayacağını resmi açıklamalarında açıkça belirtmişlerdir. Di-
ğer bir deyişle, eğer ABD uçakları Ege Denizi’nde Yunanistan ya da
Türkiye’den 6 mil ötede uçuş gerçekleştirirse, bu hava sahası ulusla-
rarası hava sahası olduğundan herhangi bir izin ya da bildirime gerek
52
ASSONITIS, s.169.
53
ASSONITIS, s.171.
54
Türkiye’nin itirazları hem uluslararası hukukun genel ilkelerine hem de bazı
NATO belgelerine (AAP-6 ve NATINAD gibi) dayanmıştır. Bkz. İNAN Yüksel;
ACER, Yücel, “
The Aegean Disputes
”, The Europeanization of Turkey’s Security
Policy: Prospects and Pitfalls, Edt. KARAOSMANOĞLU, Ali; TAŞHAN, Seyfi,
s.138.
55
Bkz. Periscope Daily DefenceCapsules, June 21, 1994 (LEXIS)