324 / 485
TBB Dergisi 2013 (109)
Ülkü HALATÇI ULUSOY
323
geçirilmesi sonrasında iki devlet arasında uyuşmazlık konusu olmaya
başlamıştır.
83
ICAO kapsamında FIR sorumluluğuna ilişkin yapılan antlaşma-
lar sadece hava trafiği ve bilgilendirme hizmetlerine ilişkin teknik so-
rumluluk yüklemektedir. FIR içinde devletlere herhangi bir egemenlik
yetkisi tanınmamaktadır. Yunanistan’a FIR kapsamında sadece teknik
sorumluluk verilmiş olup bu durum oradaki uluslararası hava sahası-
nın hukuki statüsünü etkilememektedir. Benzer şekilde FIR, bir ulusal
güvenlik bölgesi olarak da nitelendirilemez.
84
Sonuç olarak Türk aske-
ri uçakları hem örfi hukuk hem de antlaşmalar hukuku kapsamında
bir uluslararası hukuk ilkesi sonucu başka bir devletin ulusal huku-
kuna tabi olamaz. Yunanistan, FIR sorumluluğunu yanlış yorumlayıp
genellikle kötüye kullanarak Ege Denizi üzerindeki hava sahasında
de
facto
bir egemenlik kurmaya çalışmaktadır.
Atina FIR’ının tanımında olmamasına rağmen Yunanistan başta
NATO ve IMO olmak üzere çeşitli uluslararası platformlarındaki giri-
şimlerinde İstanbul-Atina FIR hattının Yunanistan’ın doğu sınırı oldu-
ğunu iddia etmektedir. Ayrıca Yunanistan tarafından, bazı haritalarda
da İstanbul-Atina FIR hattının Türk Yunan sınırı olarak gösterildiği
görülmektedir.
85
Bu, Türkiye açısından kabul edilemez bir durumdur.
Atina-İstanbul FIR hattı bazı bölgelerde 6 deniz millik karasuları dışın-
da açık deniz kesiminden geçerken (örneğin Bozcaada güneybatısında
22 deniz mili, Marmaris güneydoğusunda 18 deniz mili), bazı bölgeler-
de karasularından geçmektedir (örneğin kuzeybatısında 2 deniz mili).
Devletler arasındaki siyasi bir sınırın, açık denizden ya da ilgili dev-
letlerden birinin karasularının içinden geçmesi siyasi sınır kavramı-
nın niteliğine ters düşecektir. Yunanistan bu iddiası ile İstanbul-Atina
FIR Hattı’nın batısında kalan bütün ada, adacık ve kayalıklar üzerinde
egemenlik tesis etmeyi amaçlamaktadır.
86
Anlaşıldığı gibi, FIR sorunu-
nu özellikle antlaşmalarla egemenliği devredilmemiş ada, adacık ve
kayalıklardan ayrı tutmak pek mümkün görünmemektedir. Öncelikle
bu sorunlar çözülmeden ICAO belgelerinde ve havacılık yayınların-
83
BAŞEREN, s.183.
84
BÖLÜKBAŞI, s.615.
85
KURUMAHMUT, Ali, Ege’de Temel Sorun: Egemenliği Tartışmalı Adalar, Türk
Tarih Kurumu, Ankara, 1998, s.26.
86
KURUMAHMUT, s.27.