325 / 485
Uluslararası Hukuk Açısından Ege Hava Sahasında Türkiye ve Yunanistan Arasındaki Sorunlar
324
da yer alan ifadelerin uygulanması mümkün görünmemektedir. Bir
başka ifade ile “Türkiye’nin batı sınırı” tanımına dayandırılan bir FIR
sınırı veya seyrüsefer harita ve planlarında benzer şekilde gösterilen
hatlar gerçek ve hukuki bir durumu yansıtmamaktadır.
Yunanistan Atina FIR’ında
de facto
bir-Kanada ve ABD tarafından
da uygulanan ancak uluslararası hukukta kabul görmeyen
87
- Hava Sa-
hası Kimlik Bildirme (ADIZ) yaratma çabasındadır.
88
Oysa FIR uygu-
laması devletlere egemenlik yetkisi vermez. Yunanistan’ın uygulama-
ları göstermektedir ki 10 deniz millik hava sahasında sadece güvenlik
kaygısı yatmamaktadır. Aksine Yunanistan bu hava sahası üzerinde
tam ve mutlak bir egemenlik hakkı olduğunu iddia etmektedir.
89
Yunanistan açıklanan bu egemenlik iddiasına koşut olarak Atina
FIR’ındaki askeri uçuşlar konusunda da kendisinden izin alınması ge-
rektiğini ileri sürmektedir. Oysa devlet uçakları ve askeri uçaklar ICAO
kapsamı dışında tutulduğundan anılan uçaklara ilişkin düzenlemeler
ve sivil hava trafiğinin güvenliği açışından alınması gereken tedbirler
her devletin kendisine bırakılmıştır. Uluslararası hava sahalarında ise,
her devlet askeri tatbikat yapma hakkına sahip bulunmaktadır.
90
Önce
de ifade edildiği gibi devlet uçakları ICAO kapsamı dışında tutuldu-
ğundan bu uçakların kural olarak uçuş planı verme zorunlulukları
yoktur. Öte yandan uçuş planı doldurulmasını da içeren Chicago Söz-
leşmesi EK-2’de yer alan kurallara uygulamada devletlerin de olabil-
diğince uylmasını tavsiye eden bir Asamble kararı alınmıştır.
91
Türkiye
de böyle bir yükümlülüğü olmamasına rağmen, Ege uluslararası hava
sahasındaki askeri uçuşları için 1979 yılına kadar Yunanistan makam-
larına uçuş planı vermiştir. Ancak bir gereklilik sonucunda bu uygu-
87
Bkz. GÜNEL, ss.109–110.
88
Silahlı çatışmalar sırasında bölgesel ve ulusal hava savunma bilgilendirme bölge-
lerinin (ADIZ) silahlı çatışma sırasında açık deniz alanlarına kadar uzanabileceği
çeşitli örneklerde görülmüştür. Örneğin, 1983 yılında Nicaragua 25 mile, İran-Irak
çatışması sırasında İran/Arap Körfez ülkeleri, 1982 yılında Falkland Adaları’nın
işgali sırasında İngiltere 200 mile kadar çıkarmıştır. Bkz. VAN DYKE, s.86. Ancak
Ege Denizi’ndeki özel durum buna izin vermez.
89
BÖLÜKBAŞI, s.588.
90
Chicago Sözleşmesi, devlet uçaklarına ilişkin düzenleme içermez. (m. 3-a) Dev-
let uçakları, askeri uçaklar, gümrük uçakları ve polis hizmetlerine ilişkin uçakları
kapsamaktadır.(m. 3-b). Sözleşme’ye taraf hiçbir devletin devlet uçakları başka bir
devletin hava sahasında o devletin rızası olmaksızın uçamaz. (m. 3-c)
91
A–24-7 Appendix P.