TBB Dergisi 109. Sayı

Soruşturmanın Gizliliği ve Müdafinin Dosyayı İnceleme Yetkisi

470

lehinde hükümler doğuracağını söylemek de mümkün. Ancak yuka-

rıda da bahsettiğimiz üzere bu yargılama safhasının, doğası gereği

savunma hakkının karşısında yer aldığı da bir gerçektir. Soruşturma-

nın amacının tehlikeye düşmesi sonucunda çoğu zaman dosyada yer

alan şüpheliler bu durumdan fayda sağlamakta ve savunmasını açık

vermeden yapabilme imkanına kavuşmaktadır. Bu adaletsizliğin mü-

dafinin mesleki konumu gereği lehine hükümler doğuracağı da açık-

tır. Bu noktada belirtmek gerekir ki, savunma makamının Türk yargı

sisteminde nasıl algılandığını ileriki bölümlerde özel olarak inceleye-

ceğiz. Ancak bu bölümde sadece müdafinin soruşturmanın gizliliği

noktasındaki konumu ve kanuni hakları incelenecektir. Soruşturma-

nın gizliliği karşısında dosyayı inceleme yetkisi müdafinin en temel

savunma hakkını oluşturacaktır. Bu hakkın hem şüphelinin savunma

hakkı hem de müdafinin mesleki durumu açısından çeşitli sonuçları

bulunmaktadır.

Dosyayı inceleme yetkisini savunma hakkı temelinde inceleme-

den önce müdafi açısından pek değinilmeyen mesleki bir sorundan

bahsedilecektir. Soruşturma safhasının gereği olarak müdafi, savcının

maddi gerçeğe ulaşma adına gizli tuttuğu işlemleri inceleyememekte-

dir. Müdafi müvekkilinin hangi suç isnadına maruz kaldığını, hangi

delillerle suçlandığını öğrenmek istemektedir. Dosyayı öğrenme isteği

müdafi açısından mutlaka müvekkili temsil etme arzusundan ya da

müvekkilin cezalandırılmasını engelleme düşüncesinden kaynaklan-

mamaktadır. Çoğu müdafi soruşturma safhasında olan bir şüphelinin

savunmasını üstlenip üstlenmeyeceğine dosya üzerinden karar ver-

mektedir. Soruşturmanın gizli yürütülmesi ve belirli delillerin, mad-

di olayların müdafiden gizlenmesi şüphelinin vekaletini alıp almama

konusunda müdafiyi çaresiz bırakmaktadır

. Sonuç olarak, müdafinin

soruşturmanın gizli yürütülmesinden dolayı mesleki bir problemle

karşı karşıya kaldığı söylenebilir. CMK 153 kapsamında düzenlenen

dosyayı inceleme yetkisi bir anlamda bu problemin çözümüne de ışık

tutmaktadır. Ancak dosyayı inceleme yetkisi tabi ki mesleki problem-

lerin çözümünden çok daha önemli konuları temel almaktadır. Bunla-

rın en başında da “savunma hakkı” gelmektedir.

Kocaoğlu, a.g.e., s. 173.