193 / 441
İdari Yargılama Usulu Kanunu ve Vergi Usul Kanunu Arasındaki Çatışmaların ...
192
tay Kanunu, BİİVMK ve İYUK’dur. Bununla birlikte, daha önce de ifa-
de edildiği üzere özel idari usul yasaları olan VUK ve AATUHK’da ve
maddi yasa olan Kabahatler Kanunu’nda vergi yargılamasına ilişkin
hükümler bulunmaktadır. Bu yasalardan özellikle VUK’da oldukça
fazla sayıda yargılama normu bulunmakta ve bu normlar İYUK’daki
normlarla çatışabilmektedir. Öğreti ve yargı kararları ışığında İYUK-
VUK normları arasında çatışma olduğu düşünülen temel hükümler
şunlardır:
12
• Ehliyet
13
(İYUK m.2
14
-VUK m.377/1
15
; İYUK m.2-VUK mük. m.49/
a-2
16
; İYUK m.2-VUK m.378/2
17
)
• Süre
18
(İYUK m.7
19
-VUK mük. m.49/a-2
20
; İYUK m.7-VUK Ek.
12
Burada verilen liste tahdidi değildir. Buna ilaveten listede yer alan hükümler
arasında çatışma içermediği ileri sürülebilecek normlar da yer alabilir. Bu nokta-
da çalışmanın konusunun İYUK-VUK arasında çatışma olan hallerini saptamak
olmadığı; çalışmanın sadece çatışma olduğu kabul edilen hükümler arasındaki
uyumsuzluğun giderilmesi yöntemlerini ele aldığı bir kez daha vurgulanmalıdır.
Bu nedenle çalışmada ilgili normlar arasında çatışma olup olmadığı incelenme-
miş; doğrudan öğreti ve yargı kararlarına atıf yapılmıştır.
13
Mustafa Akkaya, “Vergi Sorumlularının Vergi Yargısı Ve İdaresi Karşısındaki Ko-
numu”, 1997, AÜHFD, Cilt:46, S:1-4, 1997, s.194; Öncel/Kumrulu/Çağan, s.192.
Candan, söz konusu hükümleri menfaat ilişkisinin kanun tarafından tayini olarak
nitelendirmektedir. Bu konuda bkz. Turgut Candan, İdari Yargılama Usulü Kanu-
nu Şerhi, Adalet Yayınevi, 5.Baskı, Ankara, 2012, s.124 vd.
14
İYUK m.2/1-a) (İptal: Ana. Mah.nin 21/9/1995 tarih ve E:1995/27, K:1995/47
sayılı kararı ile; Yeniden Düzenleme: 8/6/2000- 4577/5 md.): İdarî işlemler hak-
kında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı ol-
duklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal
davaları”,
15
VUK m.377/1: “Mükellefler ve kendilerine vergi cezası kesilenler, tarh edilen ver-
gilere ve kesilen cezalara karşı vergi mahkemesinde dava açabilirler”.
16
VUK mük. m.49/a-2: “ Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret
Borsaları Birliği bu bedellere karşı Resmî Gazete ile ilânını izleyen on beş gün
içinde Danıştay’da dava açabilir”
17
VUK m.378/2: “Mükellefler beyan ettikleri matrahlara ve bu matrahlar üzerinden
tarh edilen vergilere karşı dava açamazlar…”
18
Karakoç, s.186 vd.; Candan, s.338-339
19
İYUK m.7/1: “Dava açma süresi, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hal-
lerde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış ve vergi mahkemelerinde otuz
gündür”.
20
VUK mük m.49/a-2: “ Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret
Borsaları Birliği bu bedellere karşı Resmî Gazete ile ilânını izleyen on beş gün
içinde Danıştay’da dava açabilir”